G. S. K u t u m o V a I. I. I n o g a m o V g e o d e z I ya va m a r k s h e y d e r L i k I s h I



Download 6,42 Mb.
Pdf ko'rish
bet127/203
Sana19.05.2023
Hajmi6,42 Mb.
#941315
1   ...   123   124   125   126   127   128   129   130   ...   203
Bog'liq
O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi

 
12.3-rasm. chiziq yo`nalishini 
o`lchash


200 
tgα =
4466,982 − 4465,532
11749,762 − 11747,552
= 0,6560 .
Tangens 0,6560 ni burchak qiymatiga aylantirsan 33
o
15’ 21” ga teng bo’ladi.
 
12.4. Topografik kartada masofani o’lchash.Ikki nuqta orasidagi 
to’g’ri chiziqning uzunligini aniqlash 
Kartada ikki nuqta orasidagi to’g’ri chiziq chizg’ich yoki sirkul bilan 
o’lchaniladi.So’ngra bu chiziqning joydagi uzunligi kartaning sonli, chiziqli 
masshtablardan foydalanib aniqlaniladi. Kartada o’lchangan chiziqning joydagi 
uzunligini sonli masshtablardan foydalanib aniqlashda masofani hisoblab topishga 
to’g’ri keladi.. Shuning uchun uzunlikni aniqlash uchun chiziqli masshtablardan 
foydalaniladi.Chiziqli masshtabdan foydalanib chizg’ich yoki sirkul bilan 
o’lchangan chiziq chiziqli masshtab ustiga qo’yiladi. Chiziqli masshtabning 
kartadagi chiziq uzunligiga teng kelgan qismi chiziqning joydagi uzunligi bo’ladi. 
Masalan, 12.4-rasmda AB nuqtalar oralig’ini sirkul bilan o’lchab chiziqli masshtab 
ustiga qo’yganimizda nuqtalar oralig’i 1250 mbo’lib chiqadi. Chiziqning uzunligini 
yanada aniqroq toppish uchunko’ndalang masshtabdan foydalaniladi. Buning uchun 
kartadagi chiziq sirkul bilan o’lchanilib, ko’ndalang masshtabga qo’yiladi va qiymat 
olinadi. 12.4-rasmda ko’ndalang masshtabdan olingan qiymat 488 m. Chunki 
ko’ndalang masshtabning har bir katta(2 sm) bo’lagi 1:10000 masshtabda 200m ga 
 
12.4-rasm. Xaritada zunlikni o`lchash 


201 
teng, har bir kichik (2mm) bo’lagi 20 m ga, eng kichik (0,2 mm) bo’lagining har biri 
2 m ga teng.
Kartada chiziqlarni ko’ndalang masshtab va sirkul bilan 0,2mm aniqlikda o’lchash 
yoki joyda o’lchandan masofani qog’ozga shu aniqlikda kichraytirib tushurish 
mumkin. Topografik karta yoki planda ikki nuqta orasidagi to’g’ri chiziq uzunligi 
analitik usulda nuqtalarning koordinatalari bo’yicha formula bilan hisoblab
chiqariladi.
Masala: (A) nuqtaning koordinatalari : x
A
=4465215 m, y
A
=746327 m;
(B) nuqtaning koordinatalari: x
B
= 4466875 m, y
B
=747715 m
A va B nuqtalar orasidagi masofa 
d = √(4466875 − 4465215)
2
+ (747715 − 746327)
2
=
2163,8 m 
bo’ladi. 

Download 6,42 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   123   124   125   126   127   128   129   130   ...   203




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish