2 mundarija kirish. 1-bob. Sanoat korxonalarda mahsulot ishlab chiqarish tannarxi shakllanishining nazariy va xukukiy asoslari

-
63
-
 
Ishlab chiqarish xarajatlarini pasaytirishning ahamiyati yildan yilga oshib 
bormokda, chunki uni pasaytirishning xar bir foizi absolyut xajmni oshirib yuboradi. 
Ya’ni korxonada ishlab chikarilayotgan mahsulotning tannarxini 1 %ga kamaytirish 
evaziga korxona ancha mikdorda moliyaviy resurslarini iktisod kilishga erishadi. Bu 
xar qanday korxonaning oldiga turgan eng dolzarb masalalrdan biri xisoblanadi. 
Ishlab chiqarish xarajatlarining pasaytirishning yullarini keltiramiz. Ishlab 
chiqarish xarajatlarining pasaytirishda ishlab chiqarishning texnikaviy darajasini 
oshirish katta ta’sir ko’rsatadi. Yangi texnikani joriy kilish va mahsulot tayyorlash 
texnologiyasini takomillashtirish jarayonalaring kamayishiga kompleks ta’sir 
ko’rsatadi. Ular moddiy resurslardan yanada samaralirok foydalanish, buyumlarni 
tayyorlashga ketadigan Mehnat sarfini kamaytirish imkonini beradi. 
Amaldagi jixozlarni zamonaviylashtirish xamda kullanilayotgan texnikadan 
foydalanishni xisobiga ishlab chiqarish xarajatlarini anchagina kamaytirishga erishish 
mumkin. Yangi texnika va progressiv texnologiya asosida utgan va jonli Mehnatni 
tejashga erishiladi. Moddiy resurslarda buyumlashgan utgan Mehnatni tejash xuddi 
shu mikdordagi xom- ashyo va materiallardan ko’prok mahsulot ishlab chiqarish 
imkonini beradi; jonli mehnat sarfini tejash mahsulot unumdorligini oshirish 
imkonini beradi, ya’ni xar bir ishchiga xisoblanaganda ko’prok mahsulot ishlab 
chiqarishga imkon yaratadi. Bunga fan-texnika tarakkiyoti yordam beradi. Yangi 
texnika va ilg’or texnologiya ishlab chiqarishni Boshqarishni takomillashtirish 
asosida Mehnat unumdorligi oshib boradi bu esa ishlab chiqarish xarajatlarini 
kamaytirishga olib keladi. 
Moddiy va pul mablag’larini sarflashda kat’iy iktisodiy tejashga rioya kilish 
katta ahamiyatga ega. Asbob uskunalarni asrashga doir sarflarini kamaytirish, 
material shuningdek ishlab chiqarish chikindilaridan maksimal foydalanish. Brak 
natijasida ruy beradigan nobudgarchiliklarni kamaytirish fondlarining samaradorlik 
darajasini oshirish, ish xaqi fondini rasional sarflash sex va umumzavod xarajatlarini 
kamaytirish - bularning barchasi u yoki bu darajsida mahsulotning arzonlashuviga 
ta’sir ko’rsatadi. 

---