Toshkent davlat iqtisodiyot universiteti sh. Shodmonov iqtisodiyot nazariyasi

26.2-jadval 
MDH mamlakatlarining respublika tashqi savdosidagi ulushi 
(mlrd.dollar)
1
 
Davlatlar 
Eksport 
Import 
2014 
2016 
2018 
2014 
2016 
2018 
Azarbayjon 
21,8 
12,5 
19,5 
9,2 
7,7 
11,5 
Armaniston 
1,5 
1,7 
2,4 
4,4 
2,6 
4,8 
Belorus 
36,1 
22,7 
33,7 
40,5 
25,4 
38,4 
Qozog‘iston 
79,5 
35,3 
61,1 
41,3 
24,5 
33,7 
Qirg‘iziston 
1,9 
1,5 
1,8 
5,7 
3,1 
5,3 
Moldova 
2,3 
1,5 
2,7 
5,3 
3,5 
5,8 
Rossiya 
501,5 
259,3 
451,5 
292,0 
165,1 
240,2 
Ukraina 
54 
34,0 
47,3 
54,4 
38,3 
57,2 
Dastlabki davrlarda respublikamizda tashqi savdo ikki yo‘nalish bo‘yicha: 
MDH mamlakatlari bilan hukumatlararo bitimlar va xorijiy mamlakatlar bilan 
erkin muomaladagi valyutada hisob-kitob qilish asosida amalga oshirildi. 
Jahon miqyosida savdo-sotiq ishlarining o‘sish sur’ati sezilarli darajada 
sustlashgani, eksport qilinadigan eng muhim tovarlarga nisbatan tashqi talabning 
kamayishi va narxlarning pasayishiga qaramasdan, 
biz tashqi savdo aylanmasida 
ijobiy saldoga erishdik. Bu esa davlatimizning oltin valyuta zaxirasini oshirish 
imkonini berdi
. 
Ta’kidlash kerakki, tashqi savdo munosabatlarimiz geografiyasi, avvalo, 
rivojlanib borayotgan Osiyo qit’asi bozorlari bilan savdo aylanmasining o‘sishi 
hisobiga sifat jihatidan o‘zgarmoqda. Bu ko‘rsatkichlarning barchasi, avvalo, 
eksport tarkibida raqobatbardosh tayyor mahsulot ulushining izchil oshishi, 
1
Manba: 
http://ru.wikipedia.org/wiki
, 
https://ru.wikipedia.org/wiki/Список_стран_по_экспорту
, 
http://total-
rating.ru/1911-obem-importa-stran-mira-za-2016-god.html
, 
https://trendeconomy.ru/data/commodity_h2/TOTAL
 

---

733 
birinchi navbatda, iqtisodiyotimizning o‘sib borayotgan salohiyati va 
imkoniyatlaridan dalolat beradi. Shu bilan birga, bunday holat eksportimizning 
xom ashyo resurslari narxi tez-tez o‘zgarib turadigan jahon bozori ta’siriga 
bog‘liqligini kamaytirishda muhim yo‘nalish bo‘lib xizmat qiladi. 
Tashqi iqtisodiy faoliyatda Markaziy Osiyo davlatlarining ko‘p tomonlama 
aloqalari va hamkorligini rivojlantirishga birinchi darajali ahamiyat berilmoqda. 
O‘zbekiston, Qozog‘iston va Qirg‘iziston o‘rtasidagi yagona iqtisodiy makon 
to‘g‘risida tuzilgan shartnoma samara bera boshladi. Ularning sanoatini 
integratsiyalashtirishga qaratilgan dastur ishlab chiqildi. 
Respublika tashqi iqtisodiy aloqalarini rivojlantirishda iqtisodiyotga xorijiy 
sarmoyalarni jalb etish uchun qulay sharoit yaratishga, hamda zarur bo‘lgan 
tashkilot va muassasalar tuzishga katta ahamiyat berilmoqda. Bular jumlasiga 
tavakkalchilik xatarlaridan keladigan zararni qoplaydigan «O‘zbekinvest» milliy 
sug‘urta kompaniyasini, turli qo‘shma sug‘urta kompaniyalarini, Vazirlar 
Mahkamasi huzurida BMT bilan birgalikda tashkil qilingan investitsiyalarga 
ko‘maklashuvchi xizmatni, Davlat mulk qo‘mitasi huzuridagi ko‘chmas mulk va 
xorijiy investitsiyalar agentligi kabilarni kiritish mumkin. Bu muassasa va 
tashkilotlar hamda respublikada vujudga keltirilgan huquqiy me’yorlar xorijiy 
investitsiya faoliyati uchun qulay sharoitlarni yaratib, ularning huquqlarini himoya 
qiladi va sarflangan sarmoyasini kafolatlaydi. 
O‘zbekistonning jahon hamjamiyatiga kirib borishi