Samarqand davlat universiteti isoqjon negmatov ijtimoiy ishning etik

yovuzlik
odatiy, kundalik hayot mezonlari bilan o‘l-
chanmaydi, ular ham muhabbat singari qamrovli va ijtimoiylik xususiyatiga ega. 
Ezgulikning axloqiy ideal bilan bog‘liqligi shundan. Shu tufayli u amaliyotda qah-
ramonlik, vatanparvarlik, insonparvarlik, jasurlik singari tamoyillarni o‘z ichiga 
oladi. 
Ezgulik va yovuzlikning yana bir o‘ziga xos tomoni shundaki, bu juftlik tu-
shuncha inson faoliyatini baholash xususiyatiga ega. Uni odam bolasining ulug‘ligi 
va tubanligini o‘lchaydigan muqaddas tarozuga o‘xshatish mumkin. Insonning ko-
milligi, jamiyatning takomilga erishgan-erishmagani shu mezon bilan o‘lchanadi. 
Chunonchi, Lenin, Stalin, Hitler, Pol Potlarni yovuz insonlar, sobiq Sho‘rolar 
149
 Авесто китоби. http://library.ziyonet.uz/uzc/book/52306

---

98 
Ittifoqini esa jamiyat sifatida “Yovuzlik saltanati” deb baholanishi buning yorqin 
misolidir. 
Yaxshilik va yomonlik.
Ezgulik va yovuzlik haqida gap borganida, 
“Yaxshi-lik va yomonlik nima?, “Bu ikki juftlik mazmunan bir emasmi?”, ‒ degan 
savol tug‘iladi. Bu tabiiy. Chunki hozirgacha bizga ma’lum o‘zbek tilidagi barcha 
axloq-shunoslikka doir adabiyotlarda ezgulik va yovuzlik mezoniy, ya’ni o‘lchov 
tushun-chalar sirasiga kiritilmagan, u bor-yo‘g‘i yaxshilik va yomonlikning 
sinonimi tarzida taqdim etib kelingan. To‘g‘ri, yaxshilik tushunchasining ko‘pgina 
unsurlari ezgulik-dan, ezgulikning ba’zi unsurlari yaxshilikdan joy olishini inkor 
qilish mumkin emas. Ularning ziddida ham shunday “singishib ketish” mavjud. 
Lekin bunday dalillar aslo mazkur ikki juftlikni aynanlashtirishga asos bo‘la 
olmaydi. 
Bu ikki juftlik tushunchalar orasida qat’iy farq mavjud: ezgulik, yuqorida 
aytganimizdek, ijtimoiylik xususiyatiga ega, yaxshilik esa unday emas. 
Yaxshilik,