O. L. Muxamedov Kafedra mudiri

O‘zbekiston Respublikasining ma’muriy-hududiy tuzilishi 
(1 yanvar 2014 y. holatiga)
2
Tashkil 
topgan yili 
Maydoni, 
ming 
kv.km 
Aholisi, 
ming 
kishi 
Qis
hloq 
tum
anlar
i 
S
Ha
ha
rlar
S
Ha
ha
rc
ha
lar
Qis
hloq 
fuqa
-
rolar
yig
‘ini
Qis
hloq 
aholi
manz
il
gohlar
i 
O‘zbekiston 
Respublikasi 
01.09.1991 
448,9 
30488,6 
157 119 1085 1477 11017 
Qoraqalpog‘iston 
Respublikasi 
09.01.1192 
166,6 
1736,2 
14 
12 
26 
139 
1128 
viloyatlar: 
Andijon 
06.03.1941 
4,3 
2805,2 
14 
11 
78 
95 
456 
Buxoro 
15.01.1938 
40,3 
1756,5 
11 
11 
69 
121 
1469 
Jizzax 
29.12.1973 
21,2 
1226,8 
12 
6 
42 
100 
579 
Navoiy 
20.04.1982 
111,0 
900,7 
8 
6 
47 
55 
577 
Namangan 
06.03.1941 
7,4 
2504,0 
11 
8 
120 
99 
403 
Samarqand 
15.01.1938 
16,8 
3444,8 
14 
11 
88 
125 
1829 
Sirdaryo 
16.02.1963 
4,3 
763,7 
8 
5 
25 
71 
260 
Surxondaryo 
06.03.1941 
20,1 
2307,5 
14 
8 
114 
114 
865 
Toshkent 
15.01.1938 
15,3 
2726,1 
15 
16 
97 
146 
885 
Farg‘ona 
15.01.1938 
6,8 
3386,1 
15 
9 
197 
161 
1021 
Xorazm 
15.01.1938 
6,1 
1683,7 
10 
3 
58 
98 
559 
Qashqadaryo 
20.01.1943 
28,6 
2895,5 
13 
12 
123 
147 
1046 
2
Аҳоли сони дастлабки маълумотлар бўйича келтирилган
. 

---

Toshkent sh. 
VII asr 
0,3 
2351,8 
− 
1 
1 
− 
− 
Manba: O‘zR Davlat statistika qo‘mitasi ma’lumotlari. 
Kichik qishloq tumanlari yoki har biri 0,25 ming kv.km-gacha maydonga ega bo‘lganlarga 
So‘x, Bo‘z, Oqoltin, Norin kabi tumanlar ham kiradi. Bu erda 
iqtisodiy geografik qonuniyat 
shundan iboratki, tuman maydoni qancha katta bo‘lsa uning iqtisodiy va demografik salohiyati 
(“zichligi”) shuncha past bo‘ladi va, aksincha, kichik hududlarning sig‘imi yuqori darajada 
bo‘ladi
3
.
Kichik hududlarga qo‘shilib ketish “havf” tug‘dirsa, katta maydonni egallagan 
tumanlarda esa ularning tabiiy resurslarini o‘zlashtirish natijasida bo‘linib ketish imkoniyatlari 
mavjud bo‘ladi.
Ayni vaqtda kichik tumanlar (hududlar) tabiatiga antropogen va texnogen ta’sir yoki bosim 
yuqori bo‘lib, bu erda hududning “zo‘riqish” holati kuzatilishi mumkin (prof. YU.Ahmadaliev 
iborasi). 
YUqori toifadagi ma’muriy birliklarning eng kattalari Qoraqalpog‘iston Respublikasi va 
Navoiy viloyati (ular birgalikda mamlakat maydonining 61,8 foizini egallaydi), eng kichiklari 
esa Andijon va Sirdaryo viloyatlari hisoblanadi. Bu boradagi hududiy farq yoki 
geografik 
koeffitsient
38,9 ga teng. Bunday mintaqalarning siyosiy geografik o‘rni ham turlicha. Avvalo 
ta’kidlash lozimki, respublikaning barcha viloyatlari davlat chegaralariga “chiqishadi”. 
Jumladan, Toshkent va Surxondaryo viloyatlari 3 tadan davlatlar bilan, Qoraqalpog‘iston 
Respublikasi, Jizzax, Samarqand, Qashqadaryo, Sirdaryo, Namangan va Farg‘ona viloyatlari 2 
tadan davlatlar bilan chegaradosh. 
5