Gorizontal quduqlarni ishlatish uchun jihozlar reja

27.7-rasm. Quduq filtrining 
uchinchi varianti. 
27.8- rasm. Gorizontal quduqning filtr seksiyasi: 
1 - quvurli karkas: 2 - bo‘ylama teshik; 3 - o‘ramli sim; 
4 - filtrlovchi qobiq; 5- halqali sterjen; 6 - halqali 
to‘siq; 7 – perforatsiya kanali; 8 – tiqin 
Filtrning filtrlovchi yuzalariga tog‘ jinslarining zarralari o‘tirib qolganida 
kontaktli yo‘qotishlarni hisobga olganda filtratsiya yuzasi o‘zgaradi, filtr devorini 
devor qalinligiga teng bo‘lgan bo‘shliq muhit elementi sifatida tasavvur qilish 
mumkin. Filtrlovchi qobiqdagi kontaktli gidravlik yo‘qotish uning 27,5 dan 100 
martagacha diapazonda o‘tkazuvchanligining kamayishiga olib keladi. 
Filtrlovchi qobiqqa tog‘ jinslari zarralarining o‘tirib qolishi natijasida uning 
filtrlash qobiliyati pasayganida tezkor oqimlarning filtrlanish qobiliyatini saqlab 

---

qolish uchun tog‘ jinslarining o‘tirib qolishi filtrlash qobiliyatini qanchalik 
pasaytirsa ularning sonini shunchalik oshirish kerak bo‘ladi. 
Gorizontal quduqda filtr seksiyalarini joylashtirishning ma’lum tajribasi bir 
nechta tik quduqlarni o‘rnini bitta gorizontal quduq bosish nuqtai nazaridan kelib 
chiqadi. Bunday yondashuv bir qancha adabiy manbalarda asoslangan (V.V. 
Shermen va b.). 
Bunda GQ konturni qamrab olishi uchta tik quduqning quvvati konturini 
qamrashiga ekvivalent hisoblanadi. Filtrlarni uch joydan joylashtirishning taklif 
etilgan sxemasi kritik tezligi bo‘yicha filtrlarni 20 m dan so‘ng joylashtirish 
sxemasiga (juft joylashuv) qaraganda ko‘proq hajmni qamrab oladi. Butun uzunligi 
bo‘ylab va taklif etilgan sxema bo‘yicha 20 m dan so‘ng filtr bilan jihozlangan 
gorizontal quduqlarning unumdorligi Q ning toqqosiy taklili quyidagi formulada 
keltirilgan: 
kel
r
L
l
Arsh
h
K
Q






( 2.2)
 
bu yerda: K – flyuid qovushqoqligi, tog‘ jinslari o‘tkazuvchanligi, 
depressiyasi bir xil bo‘lgan konlarni o‘z ichiga oluvchi, doimiylik; 
L = 100 m - mahsulot konturigacha bo‘lgan masofa; 
2σ = 20 m - «quduqlar», filtr seksiyalari orasidagi masofa; 
r
kel
= 0,1 m - quduqlarning keltirilgan radiusi; 
2l= 200 m - quduqning gorizontal qismining uzunligi; 
h — mahsuldor qatlam qalinligi (Kushevskoy YEOGS bo‘yicha qabul 
qilingan malumotlar). 
σ = 0 (gorizontal qism filtri) bo‘lganida quyidagini olamiz: 
88
,
0
1
h
K
Q


( 2.3)
 
σ = 20 bo‘lganida filtr seksiyalari stvolning gorizontal qismi uzunligi bo‘ylab 
har 20 m dan so‘ng bir tekis taqsimlangan: 

---

226
,
1
2
h
K
Q

