Gorizontal quduqlarni ishlatish uchun jihozlar reja

 
 
Shunday qilib, GQ larni fil’tr bilan juft sxema bo‘ylab jihozlashda sarf Q
2
= 
0,72 Q, boshqa teng sharoitlarda, ya’ni uzunligi L=200 m bo‘lgan gorizontal 
quduqlarni jihozlash uchun filtrlar seksiyasi miqdori umumiy uzunlik l
umum
= 10% 
dan 21%gacha zarur va yetarlidir. 
Filtr seksiyalarini stvolning gorizontal qismi bo‘ylab tekis joylashtirish 
qatlam geologik malumotlarini hisobga olgan holda seksiyalarning bir-biridan u 
yoki bu tomonga siljishini istisno qilmaydi.
Gorizontal quduqlarning qismlari bo‘yicha unumdorligini baholash uchun 
dastlabki holatida o‘tkazmas bo‘lgan tiqin 8 ni mexanik parchalash yo‘li bilan, kirish 
qismidan boshlab toki boshmoqgacha filtrlar seksiyasini ketma-ket ishga qo‘shish 
mumkin. Bu orqali mahsuldor qatlamning quvurli karkas 1 ning o‘qli kanallari bilan 
filtrlovchi qobiq orqali gidravlik aloqasi yaxshilanadi. 
Biroq bu usullarning barchasi mahsuldorlikni bunday kamaytiradigan 
asoratlarga olib kelishi, GQlarni burg‘ilash iqtisodiy samarasiz bo‘lib qolishi 
mumkin. 
Agarda filtr (teshikli, simli, g‘ovakli materiallardan) graviy qavatisiz 
o‘rnatilgan bo‘lganda, unda tog‘ jinslari stvolining devori va filtr orasidagi halqali 
bo‘shliqda o‘pirilishning ehtimoli katta bo‘ladi. Filtr teshiklari qum bilan 
kolmatatsiya qilingan bo‘lishi mumkin, filtrni bevosita o‘rovchi material esa qatlam 
materialidan kam o‘tkazuvchanlikka ega bo‘lishi mumkin, chunki o‘pirilish 
mahsulotlari tarkibiga qatlam zarralari bilan bir qatorda burg‘ilash eritmasi quyqa 
cho‘kmalari ham kiradi. Hisob-kitoblarning keltirilgan natijalari shuni ko‘rsatadiki, 
agar qalinligi 2,8 sm bo‘lgan silindrik halqa o‘z o‘tkazuvchanligini qatlamga 
nisbatan 50 % ga kamaytiradigan bo‘lsa, unda uzunligi 152 m bo‘lgan gorizontal 
tubli quduqning debiti 10 % ga kamayadi, agarda halqaning qatlamga nisbatan 
o‘tkazuvchanligining kamayishi 90 % ni tashkil etsa, unda quduq debiti 47 % ga 
kamayadi. Burg‘ilash eritmasining infiltratsiyasi natijasida va quduq tubi 
hududining ifloslanishi natijasida esa debitning kamayishi yanada sezilarli bo‘ladi. 

---

Hisob-toblar shuni ko‘rsatadiki, agarda halqali hududning o‘tkazuvchanligi qatlam 
o‘tkazuvchanligiga nisbatan 90 % ga kamaysa, ifloslanish hududi o‘tkazuvchanligi 
esa 75 % ga kamaysa, unda ifloslanish hududi tashqi diametri qatlam qalinligining 
13,3 %ni tashkil etganida, debitning xuddi shunday ammo, infiltratsiya hududisiz 
quduq tubiga nisbatan kamayishi 70 % ni tashkil etadi (Sparlin D.D. va b.). 
Ishchi suyuqlik sifatida doimo suvli yoki uglevodorod asosli quyuqlashtirilgan 
suyuqliklar qo‘llaniladi. Ishchi suyuqlik bilan birgalikda yoriqlarni 
mustahkamlovchi agentlar (qum yoki qattiq material diametri 0,5 - 1,5 mm) 
haydaladi yoriqlarni to‘ldiradi va bir-biri bilan birlashib ketishiga to‘sqinlik qiladi. 
Quyuqlashtirilgan suyuqlik qo‘llanilganda qatlamga kirib borishini pasaytiradi va 
quduq tubi bosimini oshishi hisobiga qatlamni samarali yoradi va qatlamni 
mustahkamlovchi agentlar yoriqlarga kirib sklet hosil qiladi.