Азярбайъан кооперасийа университетинин дярсликляри

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

---

232 
XIII FƏSĠL. SAHĠBKARLIQ FƏALĠYYƏTĠ: 
MAHĠYYƏTĠ VƏ FORMALARI 
 
§1. Sahibkarlıq anlayışı. Sahibkarın hüquq və vəzifələri 
 
Bazar iqtisadiyyatına keçidlə əlaqədar bu iqtisadiyyata 
xas olan sahibkar, sahibkarlıq qabiliyyəti, sahibkarlıq fəaliyyəti 
və sair kimi sözləri də dilimizdə vətəndaşlıq hüququ 
qazanmışdır.
Sahibkar
sözü sahib və kar ifadələrinin 
birləşməsi olub, nəyin isə sahibinin, mülkiyyətçinin nə isə bir 
işlə məşğul olmasını ifadə edir. Daha aydın desək, sahibkar–
yeni muəssisənin (firmanın) yaradılması, cəmiyyətə təklif 
olunan yeni ideyanın, məhsulun və ya xidmətin işlənib 
hazırlanması ilə bağlı riski öz üzərinə götürən şəxsdir. Sahibkar 
xeyir götürmək məqsədilə istehsal amillərini hərəkətə gətirən 
və ya bu fəaliyyəti təşkil edən iqtisadi subyektdir. Sahibkar, 
yəni mülkiyyətçi sahibkarlıq fəaliyyəti ilə məşğul olmaq üçün 
sahibkarlıq qabiliyyətinə malik olmalıdır. 
Sahibkarlıq qabiliyyəti
dedikdə, maddi və ya intellektual 
mülkiyyət sahiblərinin ictimai fəaliyyətin müəyyən sahəsində 
daha çox yararlı olması, müəyyən işi daha müvəffəqiyyətlə 
icra etməsi nəzərdə tutulur. Bu qabiliyyət bir tərəfdən 
sahibkarın fərdi psixi xüsusiyyətindən, digər tərəfdən isə onu 
əhate edən iqtisadi şəraitdən asılıdır. Sahibkarliq qabiliyyəti ya 
ictimai fəaliyyət prosesində, ya da təhsil prosesində əldə edilir. 
Uzun müddət birinci yol, yəni fəaliyyət prosesi üstünlük kəsb 
etdiyi halda müasir dövrdə ikinci yol üstünlük kəsb edir. 
Dövrün tələbinə cavab verən təhsil prosesində ayrı-ayrı şəxslər 
sahibkarlıq qabiliyyətinə yiyələnirlər. Sahibkarlıq qabiliyyəti 
xüsusi növ insan kapitalıdır. Daha aydın desək sahibkarlıq 
qabiliyyəti – nemətlər və xidmətlər yaradılması üçün istehsalın 
bütün digər amillərinin birləşdirilməsinə yönəldilmiş xüsusi 
növ insan kapitalıdır. Əlverişli şəraitdə bu qabiliyyətin ictimai 

---

233 
həyatın müxtəlif sahələrində istifadə edilməsi