Ўзбекистон республикаси ташқи ишлар вазирлиги

Масалалар 
1. Кичик мамлакат Х махсулотни импорт қилади. Ушбу махсулотнинг жаҳон 
нархи 100 долл.га тенг. Ушбу мамлакатдаги Х махсулотга бўлган ички талаб 
ва таклиф эгри чизиғлари куйидаги тенгламалар билан аниқланади: 
P
S
P
D
5
400
,
5
1000





. 
Фараз қиламиз, мамлакат хар Х махсулотнинг бирлигига 10 долл.га тенг махсус 
тариф киритди.

---

122 
1. Тариф киритилиши натижасида куйидаги мамлакат резидентларининг 
фаровонлиги ўзгаришини хисобланг ва ушбу холатда ким ютганини ва ким 
ютқазганини кўрсатинг. 
a) Х махсулотининг истеъмолчилари. 
b) Х махсулотнинг ишлаб чиқарувчилари. 
c) Давлат бюджети. 
2. Бутун мамлакат фаровонлиги ўзгаришини аниқланг. 
3. Қайтариб бўлмас йўкотишларнинг миқдорини кўрсатинг. 
2. Миллий иқтисодиѐтда бўғдойга бўлган талаб ва таклиф функциялари 
куйидагича: D=100-20P, S=20+20P. Чет эл иқтисодиѐтида эса талаб ва 
таклиф функциялари куйидаги кўринишга эга: D‘=80-20P, S‘=40+20P. 
a) Иккала иқтисодиѐтда бўғдойнинг мувозанат нархини аниқланг. 
b) Жаҳон нархи ва савдо ҳажмини аниқланг. 
Фараз қиламиз, миллий иқтисодиѐт (катта иқтисодиѐт) бўғдой импортига 
товарнинг бирлиги нархига 0,5 ставкали махсус божни киритяпти (0,25 – 
импорт қилувчи мамлакатда бўғдойнинг нархи кўтарилиши, 0,25 – бўғдойнинг 
жаҳон нархи пасайиши). Импорт божи киритилишнинг куйидаги гуруҳлар 
фаровонлигига бўлган таъсирини аниқланг: 
1. махаллий ишлаб чиқарувчилар; 
2. махаллий истеъмолчилар; 
3. давлат бюджети; 
4. миллат фаровонлиги. 
4. Автомашиналарни ишлаб чиқарадиган ва импорт қиладиган мамлакатни 
кўриб чиқамиз. Автомашинанинг жаҳон бозоридаги нархи 9 минг долл. 
Автомашинанинг импорт қисмларини қиймати 6 минг долл. Махаллий 
автомобил саноатни ҳимоя қилиш учун мамлакат тайѐр автомашиналарни 
импортига 25%ни ташкил қиладиган божни ўрнатяпти. Импорт қисмларига 
ўрнатилган бож ставкаси – 15%. Махаллий автомобил бозорининг хақиқий 
ҳимоя даражасини аниқланг. 

---

123