Ўзбекистон республикаси ташқи ишлар вазирлиги

Қисқа муддатли давр: 
Аргентина буғдой ишлаб чиқаришга ихтисослашади. Мамлакат савдо 
муносабатларга киришиши натижасида бўғдойнинг нисбий нархи кўтарилади 
ва уни ишлаб чиқариш ҳажми ошади. Бўғдой ишлаб чиқаришни ошириш учун, 
ушбу соҳага кўпроқ ресурсларни жалб қилиш керак бўлади. Шунинг учун 
бўғдой ишлаб чиқаришда ишлатиладиган ер ва меҳнатга бўлган талаб ошади. 
Бу эса ушбу омилларнинг таклифи ўзгармаган ҳолда, уларнинг нарҳи 
кўтарилишига олиб келади. Натижада бўғдой ишлаб чиқариш соҳасида банд 
бўлган ер эгалари ва ишчиларнинг даромадлари ошади.
Pб/Pш↑ → Qб↑ → ерга бўлган талаб D
T
↑, ер таклифи S
T
= const → рента 
r↑ → ер эгалари даромадлари ошади. 
Қишлоқ хўжалигида банд бўлган ишчиларга талаб D
L
↑, ишчилар таклифи 
S
L
= const → иш ҳақи w↑ → қишлоқ хўжалигида банд бўлган ишчиларнинг 
даромадлари ошади. 
Шакар ишлаб чиқариш соҳасида тескари ҳолат кузатилади. Ташқи савдо 
натижасида шакарнинг нисбий нархи пасаяди ва унинг ишлаб чиқариш ҳажми 
камаяди. Бу эса, ушбу соҳада банд бўлган ер ва меҳнатга бўлган талабни 
тушишига олиб келади. Ушбу омилларнинг таклифи ўзгармаган ҳолда 
талабнининг пасайиши уларнинг нархи тушишига олиб келади. 
Pш/Pб↓ → Qш↓ → ерга бўлган талаб D
T
↓, меҳнатга бўлган талаб D
L
↓, ер 
ва меҳнат таклифи S
T
, S
L
= const → иш ҳақи w↓, рента r↓ → ер эгалари ва 
ишчиларнинг даромадлари пасаяди. 

---

77 
Демак, ташқи савдо муносабатлари ўрнатилиши натижасида қисқа 
муддатда миллий ишлаб чиқариш тузилишининг ўзгариши ишлаб чиқариш 
омилларга бўлган талабни тузилмасининг ўзгаришига олиб келади. Тез 
ривожланадиган соҳалар кўшимча ресурсларга талаб билдирадилар, ишлаб 
чиқариш ҳажми пасаѐтган соҳалар эса ушбу ресурсларни бўшатадилар.
Натижада, қисқа муддатда ташқи савдо даромадларни қайта 
тақсимланишига олиб келади: экспортга йўналтирилган соҳа билан боғлиқ 
омиллар эгаларининг даромадлари ошади ва импорт билан рақобатлашувчи 
соҳадаги омиллар эгаларининг даромадлари пасаяди.