N. N. Rasulova z. Q. Jumayeva

S tr a teg iy a n i y a r a tis h ier a rx iy a si.
K atta korxonalar, kom paniyalar strategiyasini yaratish jarayoniga oliy 
rahbariyat bilan birgalikda ofis rahbarlari, ishlab chiqarish va tijorat bo 'lim lari
41

---

boshliqlari, funksional b o 'lim rahbarlari ishlab chiqarish korxona rahbarlari va 
konstruktiv 
buyum lam i 
ishlab 
chiqarish 
rahbarlari 
ham
qatnashadilar. 
D iversifikasiyalashgan korxonalarda strategiya to 'r t alohida tashkiliy p o g 'o n alard a 
yaratiladi.
Birinchi p o g 'o n ad a kom paniya tarkibiga kiruvchi barcha korxonalar uchun- 
korporativ strategiya yaratiladi.
Ikkinchi p o g 'o n ad a kom paniyani diversifikasiyalovchi alohida biznes turi 
strategiyasi yaratiladi.
U chinchi p o g 'o n ad a funksional b o 'lim la r uchun funksional strategiya 
yaratiladi. Bunga ishlab chiqarish strategiyasi, m arketing strategiyasi, m oliyaviy 
strategiya va boshqalar kiradi.
T o 'rtin ch i pog 'o n ad a ishchi b o 'lim lam in g operativ strategiyasi yaratiladi. 
K o rp o ra tiv
str a teg iy a
- bu diversifikasiyalashgan 
kom paniyani um um iy 
boshqaruv rcjasidir. U shbu strategiya diversifikasiyalashgan biznes turlarini o 'zid a 
m ujassam etadi.
D iversifikasiya kom paniyasining korporativ strategiyasi quyidagi to 'rt 
turdagi tashabusslam i qam rab oladi:
1. D iversifikasiyani am alga oshirish yo 'n a lish id a g i hatti-harakatlar, y a 'n i
kom paniyani biznes p o rtfeli qanaqa bo'ladi, diversifikasiyaning turdosh y o k i
noturdosh bo lishi.
2. 
D iversifikasiyalashgan 
biznes 
sohalarining 
um um iy 
m ehnat
unum dorligini oshirish y o 'nalishidagi kom paniyani harakatlari.
3. 
Raqobatbardoshlikni 
oshirish 
uchun 
turdosh 
biznesning 
o 'za ro
b og'liqligidan fo yd a la n ish yo 'n a lish la ri. Stra teg ik m uvofiqlik (2+2=5)
4. Investision jo zib a d o rlikn i belgilash va resurslarni istiqbolli 
biznes
sohalariga y o naltirish.
42

---

\
R aq o b atg a 
n isb atan
aso siy
y o n d a sh u v la r
•
P ast x arajatlar 
y o k i 
past 
n arx lar
•D iffc re n siy a (q an aq a?) 
• K o n sc n tra siy a : an iq b ir bozoi 
s eg m en tig a e 'tib o r
Ishlab 
c h iq a rish
va 
xujalik_ 
faoliyatini y u ritish
M arketing, tala b va taq sim o tn i 
rag 'b a tla n tirish
Ilm iy izlan ish lar, k o n stru k to rlik
ish lan m alar va tex n o lo g iy a
T ash k i m uhit 
o 'z g a rish la rig a qarsh i 
am alga o s h irila d ig an tad b ir 
c h o ralar
V ertikal 
in tcg rasiy ag a
y o n d a sh u v la r (to 'liq , q ism a n
yoki 
m av ju d e m a slig i) 
va 
ta n n o q iehida k o m p an iy an i 
raq o b a tb a rd o sh lig in i 
ta 'm in la s h
U stiv o r
raa o b a tb ard o sh lik n i
K o m p an iy a raq o b at
m avqeini
ta 'm in la y d ig a n
im k o n iyatlard an
foydalanish
M e h n at resu rslari va 
m u n o sa b a tla ri
M o liy a v iy
y o n d a sh u v la r
2.2-chizma. Biznes strategiyasining asosiy elementlnri