Mavzu: Biznes va tadbirkorlik subʼektlarida marketing faoliyatini tashkil etish. Biznes va tadbirkorlik subʼektlariga xizmat koʼrsatuvchi bozor infratuzilmalari. Biznes va tadbirkorlikda tavakkalchilik

rda tadbirkorlik tavakkalchiliklarini baholashning 4 usuli 
keltiriladi
: 
•
Statistik usul;
•
Ekspert usuli;
•
Analitik usul;
•
Kombinatsiyalashtirilgan usul.
Statistik usulda subyektning va tarmoqdagi boshqa turdosh subyektlarning 
bir necha yillik faoliyati davomida yuz bergan tavakkalchilik hodisalari hamda 
ularning ta’sirida ko‘rilgan zararlarning darajasi o‘rganib chiqiladi.Ekspert usulida 
ish tajribasi yuqori va mazkur sohada ekspert hisoblangan yuqori 
malakali 
mutaxassislarning fikrlari
, aniq hisob-
kitoblari va tavsiyalari e’tiborg
a 
olinadi.
Analitik usulda iqtisodiy-
matematik usullar, vaziyatli ish o‘yinlari va 
e
o‘t
imollar nazariyasidagi modellar yordamida tavakkalchilikning darajasiga baho 
beriladi. 
Kombinatsiyalashtirilgan usul yuqorida keltirilgan barcha usullarni yoki 
ulardan bir nechtasini 
qo‘l
lash orqali amalga oshiriladi.
Tadbirkorlik tavakkalchiligini hal qilish jarayonida tadbirkor oldida mavjud 
usullardan birini, ya’ni talabga javob beradiganini tanlash masalasi ko‘ndalang 
turadi. Buning uchun tadbirkor barcha holatlarni tahlil qilib chiqishi kerak. 
Tadbirkorlik tavakkalchiligini baholash va hisoblarning aniqligi mutaxassislarning 
malakasiga va ular hal qilayotgan holatga bog‘liq.
O‘z
faoliyati uchun ma’qul bo‘lgan tavakkalchilik darajasi, qoida bo‘yicha, 
aktivlar va 
xususiy kapitalning qiymati, pul oqimlarining miqdori, to‘lovga qobillik 
darajasi, sof foyda va rentabellik kabi ko‘rsatkichlar bilan aniqlanadi.
Tavakkalchilikning 
yo‘l
qo‘y
ilishi mumkin 
bo‘l
gan, jiddiy zarar tuyodiradigan 
va 
o‘t
a xavfli darajalari mavjud 
bo‘l
adi. 
Yo‘l
qo‘y
ilishi mumkin 
bo‘lgan tavakkalchilik darajasida ko‘rilgan zararlarning 
miqdori subyektning haqiqatda erishgan sof foydasi miqdoridan oshib ketmagani 
ma’qul.

---

14