Hayrat ul-Abror (I- qism) Alisher Navoiy

Hayrat ul-Abror (II- qism) 
Alisher Navoiy 
 
32 
http://ziyonet.uz/ 
aylanib, sarigʻ manqaldan oʻt sochila boshladi (ya’ni tong yorib, quyosh nuri tarala 
boshladi). Quyosh oʻtida zulmat toʻni kuyib, yulduzlar uchquni havo boʻylab uchib ketdi. 
Tun tovusidan jilva yoʻqolib, uning gullari oynasi ham yiltirashdan toʻxtadi. 
Shu payt yoʻqlik shomidan Xoja koʻz ochib , tong yeli yetkazgan xabardan jon topdi. 
Mavjudlik shabadasi dimogʻiga urilib, yoʻqlik shomini tutundek haydab yubordi. U 
oʻziga ham begonadek edi, devonalarcha yuzini har tomonga urardi. U har nafas tongdek 
sargʻayib, tong yelidek oʻzidan ketib turardi. Dunyodagi yuz ming xil ajoyib narsalarni 
tomosha qilar, ularning sirini bilishni orzu etardi. Fikr qilib, qancha koʻp oʻylasa, bu 
orzuga yetish shuncha mahol tuyulardi. Qancha koʻp toat-ibodat qilsa ham, bu pardadagi 
sirlar ochilmadi. 
Shundan keyin Inson siniqlik hararmga kirib, joylashib oldi-da, oʻzining ojizligini va 
hayratini namoyon qilishga turdi. U ma’ytislik bilan oʻz ojizligiga tan bergandan, keyin 
gʻoyibdan ovoz beruvchi unga shunday nido qildi: 
— Oʻrningdan tur, bu gulshan boʻylab sayr et, gurkiragan sabzalarga bir nazar sol! 
U oʻrnidan turib, bir-ikki qadam yurgan edi hamki oldida Eram bogʻi paydo boʻldi. Bu 
qanaqa Eram deng, havorang gulshan. Havorang gulshan ham dema, jannat bogʻining 
oʻzginasi. Har bir daraxti sidraga boshini qoʻygan, shoxlari esa shoxlariga chirmashib 
ketgan. Barglarining rangi moviylikda osmonni uyaltirardi. Uning soyasida esa hatto 
quyosh salqinlasa boʻladi. Undagi sarvlar boʻydor va zangor rang, har biri bamisoli 
osmon saroyining bitta ustuni. Chinorlarining zulmidan quyosh azobda, panjalari quyosh 
panjasidan zoʻr. Shuning uchun bu qiyinchilikdan uning rangli sariq, issiq ohlari bilan uni 
kuydirgani kuydirgan. Sandalining muattar hidi Iso nafasini eslatadi. Undan oʻlik ham Iso 
tiriltirgan odamday tirilib ketadi. Uning isidan suv gulobga aylanadi, soyasi esa tiiproqni 
toza mushkka aylantiradi. Teraklarning oppoq tanasi kumushga oʻxshaydi; gʻir-gʻir esib 
turgan shabada unga gard ham qoʻndirmaydi. Oqterak tanasining kumushsimonligi 
yosmin tanasining oqligiday, yaproqlari esa havorang tangalarga oʻxshaydi. 
Sanubarlarning shoxi osmonga yetgan, tugmalari bilan yulduzlarni qalpoqchalardek 
berkitgan, sarv va oqteraklarning safi uzilmay, choʻzilib keta beradi. Oqteraklar 
sarvlarning qomatini koʻrib (oʻz qomatining norasoligidan) xijolatda. 
Qizigʻi shuki, sarvning boshida gullar ochilib, hatto toʻkilib, taglariga sochilib yotibdi. 
Bunda oʻsgan koʻkatlar rangi zumradga, tuk bilan qoplangan tugmalari esa zabarjadga 
oʻxshaydi. Har tomonda bitta shisha rang xovuz, lekin bu xovuzlarning oinasini 
namlikdan chang bosmagan, tiniq. Ularning oynasida jon surati jimir-jimir etib jilva 
qiladi; unga oqib kelib quyiladigan ariqni esa shu oynaning dastasi desa boʻladi. Bu ariq 
suvidan inson ruhi oziq oladi; ostidagi mayda toshlari xuddi la’l va yoqutga oʻxshaydi. 

---