Biologiya 17 14-04-2022. indd

Yangi bilimlarni qo’llang.
Bilish va tushunish
.
1. Lipidlarga kimyoviy xarakteristika bering.
2. Lipidlarning tarkibiy qismlarini ayting.
3. O’simlik va hayvonlarning qaysi hujayralarida (to’qimalarida, organlarida) lipidlar 
ko’p miqdorda uchraydi? 
4. Lipidlar guruhlarini aytib bering. Har bir guruhga xos asosiy biologik funksiyalar 
nimalardan iborat?
5. Nima uchun xona haroratida ba’zi yog’lar qattiq, boshqalari esa suyuq holatda 
bo’ladi? Qattiq va suyuq yog’larga misollar keltiring.
Qo‘llash.
1. Yog’ va fosfolipidlarning tuzilishi va xossalaridagi o’xshashlik va farqlarni aniqlang.
2. Jadvalni to‘ldiring. Lipidlarning funksiyalari ularning �izik-kimyoviy xusussiyatlari 
bilan bogliqligini tushuntiring. 
Lipidlarning funksiyalari
Lipidlarning xususiyatlari
Misol
Struktura 
Energetik 
Himoya 
Zaxira
Tahlil.
1. Sovuq iqlim sharoitida yashovchi hayvon-
larda teri osti yog‘ to‘qimalari qalin bo‘ladi. Ba’zi 
dasht va cho’l hayvonlari ham terisi ostida ko’p 
miqdorda yog’ saqlaydi. Bu hayvonlarning ta-
nasida yog’lar qanday funktsiyalarni bajaradi?
2. Nima uchun yog’lar oksidlanganda ug-
levodlar oksidlanganga nisbatan ko’p energiya 
ajralib chiqadi?
Sintez .
Oziq-ovqat mahsulotlarini tarkibida-
gi yog‘ miqdorining ortib borishini gra�ikda aks 
ettiring. Eng ko‘p va eng kam yog‘ saqlovchi mah-
sulotlarni ayting. 

---

23
Biologiya 10
Baholash.
1. O’simlik hujayralarida zahiradagi uglevodlar miqdori tana quruq massasining 
90% ini tashkil etadi. Hayvonlar tanasida asosiy zaxiralar yog’lar shaklida saqlanadi. 
Buni qanday baholash mumkin?
2. Tajribada itning ovqatiga faqat o‘simlik moylari qo‘shib berildi. 2 oydan so‘ng it 
tanasidagi yog’lar tarkibi jihatdan o’simlik moylaridan farq qilmay qolganligi aniqlandi. 
Tajribadan qanday xulosa chiqarish mumkin?