Biologiya 17 14-04-2022. indd

glikozid bog‘
orqali birikishi natijasida disaxarid 
-
C
12
H
22
O
11
hosil bo‘ladi. 
С
6
Н
12
О
6
 + С
6
Н
12
О
6 
= С
12
Н
22
О
11
+ Н
2
О
Maltoza arpa, javdar kabi 
o’simliklar ungan donlari tarkibi-
da ko’p bo’ladi. 
Saxaroza sanoatda shakarqamish yoki qand 
lavlagidan olinadigan, biz kundalik hayotda 
iste’mol qiladigan «shakar» dir.

---

17
Biologiya 10
Disaxaridlar xam, xuddi monosaxaridlar singari, suvda yaxshi eriydi, shirin ta’mga 
ega. Saxaroza – qand lavlagi yoki shakarqamish shikari, tabiatda eng ko’p tarqalgan ug-
levod. Suvda yaxshi erigani sababli o’simliklarda �loema orqali ko’p miqdorda tashiladi. 
Laktoza – sut shakari sut emizuvchilarda o’sayotgan organizm uchum muhim. Lak-
toza yoki sut shakari faqat sutda bo’ladi va sutemizuvchilarning bolalari uchun muhim 
energiya manbai hisoblanadi. Laktoza sekin hazm bo’ladi, U asta-sekin hazm qilinadi, 
shuning uchun muntazam ravishda yosh organizmni energiya bilan ta’minlashga qodir. 
Maltoza ovqat hazam qilish organlarida amilaza fermenti ta’sirida kraxmalning parcha-
lanishidan hosil bo’ladi. 
Дисахаридлар
Maltoza
(glyukoza +
glyukoza)
Saxaroza
(glyukoza + 
fruktoza)
Лактоза
(глюкоза +
галакткоза)
- расм. Дисахаридлар. 
Maltoza don shakari deb ataladi. U don unib chiqishi davrida kraxmalning 
parchalanishidan hosil bo‘ladi. 
Polisaxaridlar
yuqori molekulyar birikmalar. Ular ta’msiz bo‘lib, suvda eri-
maydi yoki kolloid eritma hosil qiladi. Polisaxaridlar monomeri monosaxaridlar-
dan tashkil topgan gomopolimer moddalardir. Ularning monomerlari o’zaro glikozid 
bog’lar orqali birikkan.