Biologiya 17 14-04-2022. indd

2 - ish. Biologik kir yuvish kukunidan foydalanishni o’rganish
Maqsad
. Biologik kir yuvish kukunidan foydalanishni o’rganish.
Biz kundalik hayotimizda kir yuvish vositalaining bir necha xilidan foydalanamiz. 
Shulardan eng ommabobi sovindir. Sovun suvda cho’kadi, shuning uchun sovun bilan yu-
vilgan buyumlarda dog’lar qoladi. Sovun bilan tozalash faqat yumshoq suv bilan amalga 
oshirilishi mumkin. Ichimlik suvlari kaltsiy va magniy tuzlari bo’lgan qattiq suvlardir. Kir 
yuvish kukunlari orasida eng samaralisi farmentlar bilan boyitilgan biologik kir yuvish 
kukunlari hisoblanadi.
Sanoatda fermentlarning aksariyat qismi oziq-ovqat va to’qimachilik sanoatida 
foydalanish uchun yoki farmosevtikada oqsillarni hazm qiluvchi fermentlar (protea-
zlar) va yog’larni hazm qilish fermentlar (lipazlar) dori tayyorlash maqsadida ish-
lab chiqariladi. Fermaentlar kir yuvish kukunlari tarkibiga qo’shilganda, kir yuvish 
kukunini samaradorligi ortadi. Masalan kiyimdagi qon, tuxum, sous, va yog’lardan 
qolgan dog’larni tozashlashda samarali bo’ladi. Biologik kir yuvish kukunlari energi-

---

142
Biologiya 10
yani tejaydi, chunki ular past haroratlarda kiyimlarni yuvish uchun ishlatilishi mum-
kin, shuning uchun suvni qaynatishning hojati yo’q. Biroq, agar ular yuqori haro-
ratda suvga qo’yilsa, fermentlar denatüratsiyalanadi va ular o’z samaradorligini
yo’qotadi.
Bizga kerak: 
4 ta 250 ml stakan, oq mato, tuxum, sanchqi, spirt lampasi , qaychi, 
plastik idish va suv.
Xavfsizlik qoidalari: 
1. 
Tuxum bilan ishlayotganingizda ehtiyot bo’ling, tozalikka rioya qiling.
2. 
Matoni kesayotganingizda qaychini ehtiyot bo’lib ishlating.
3. Spirt lampasidan foydalanish qoidalariga rioya qiling.
4. Uchinchi stakandagi tajribani qo’yayotganingizda issiq suvga ehtiyot bo’ling.
5. Yong’in xavfsizlik qoidalariga rioya qiling.