Toshkent davlat yuridik instituti fuqarolik huquqi

1.3. T araflarn in g ja v o b ga rlig i va sh a rtn o m a n in g
bekor bo'lishi
Prokat shartnomasiga ko'ra, o'z zimmasidagi burchlam i bajarmaganlik 
u c h u n tom onlarga m ulkiy javobgarlik yuklatiladi. Jum ladan, prokat 
oluvchining ixtiyorida bo'lgan mol-mulk uning aybisiz zararlansa, uning 
kamchiligi ta ’m irlash jarayonida aniqlansa, shu mulkni ta ’mirlash bilan 
bog'liq barcha xarajatlar ijaraga beruvchi zimmasida bo'ladi. Agar prokatga 
olingan ashyo ijarachining aybi bilan yaroqsiz holga kelsa, u xuddi shunday 
narsani qaytarishga yoki uning qiymatini to'lashga majburdir. Prokatga 
olingan ashyoning ayrim qismlari qaytarilmasa, ijaraga oluvchi bunday 
qismlarning qiymatini to'liq miqdorda to'laydi.

---

A g a r c h in n i, b illu r yoki s h u n g a o 'x s h a s h id is h la r sin g a n , 
alm ashtirilgan, yo'qotilgan bo'lsa, bu h aqd a m ulk egasi dalolatnom a 
tuzib, uni ijaraga oluvchiga taqdim etadi. Ijaraga oluvchi xuddi shu 
turdagi buyum ni prokat punktiga tezlik bilan keltirib topshirishi shart. 
Agar kelishilgan m uddat ichida yangisi olib kelib topshirilmasa, singan 
idishlarning chakana qiymati undiriladi. A gar ijaraga oluvchi ana shu 
buyum larning sinib qolganini p rokat p unktiga taqdim etm asa, uning 
q iy m a ti u c h b a r a v a r m iq d o rd a u n d irib olinadi. (M aishiy p ro k a t 
qoidalarining 18-punkti).
Prokat shartnom asi tomonlarning xohishi bilan m uddatidan oldin 
ham bekor qilinishi mumkin. Shartnom a ijaraga beruvchi talabi bilan 
m uddatidan avval faqat quyidagi hollarda, y a’ni ijaraga olingan m ulkdan 
shartnom aga yoki belgilangan m aqsadga muvofiq foydalanilmasa, ijaraga 
oluvchi qasddan yoki beparvoligi orqasida mulkni yomonlashtirsa, ijara 
haqini to'lash m u d d ati o'tg an id an so'ng b ir oy davom ida to'lam asa, 
shartnom ani bekor qilishi mumkin.
Ijaraga oluvchi shartnomani m uddatidan avval bekor qilsa, ijaraga 
beruvchi ijara haqining tegishli qismini qaytarishga majbur.
Agar ijaraga topshirilgan m ol-mulkdagi kamchiliklar ijaraga oluvchi 
tomonidan m ol-mulkdan foydalanish va uni saqlash qoidalarining buzilishi 
natijasida vujudga kelgan bo'lsa, ijaraga oluvchi ijaraga beruvchiga mol- 
mulkni ta ’mirlash va transportda tashish xarajatlarini to'laydi (FK 561- 
moddasi).