Toshkent davlat yuridik instituti fuqarolik huquqi

Shartnomaning shakli. 
Fuqarolik Kodeksining 565-moddasiga ko'ra, 
transpo rt vositasini ijaraga berish shartnomasi uning m uddatidan q a t’iy 
nazar, yozma shaklda tuzilishi shart. Bunday shartnom aga Fuqarolik 
K o d ek sin in g 539-m oddasi ik kin ch i qism ida n a z a rd a tu tilg a n ija ra
shartnom alarini ro'yxatdan o'tkazish to'g'risidagi qoidalar qo'llanilmaydi.
Biroq, havo, dengiz va ichki suv tra n sp o rtlarin i ijarag a berish 
(charter ham da kabotaj) shartnom asiga nisbatan bu qoidalar qo'llaniladi, 
chunki ush bu transport vositalari ko'chmas m ulk toifasiga kiritilgan.
Qonun hujjatlarida belgilangan tartibda davlat ro'yxatidan o'tkazilishi 
lozim bo'lgan avtom ototransport vositalarini ijaraga berish shartnomasi 
notarial tasdiqlangan bo'lishi kerak (FKning 565-moddasi 2-qismi).
B u n d a n ta s h q a r i, b ir t a r a f y u rid ik s h a x s b o 'lg a n ta q d ir d a
m u d d a tid a n q a t’iy nazar, sh a rtn o m a yozma shak ld a tuzilib, dav lat 
ro'yxatidan o'tkazilishi shart.
O'zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi 2006-yil 7-m artdagi 
38-sonli qarori bilan tasdiqlangan “Avtotransport vositalari bilan bog'liq 
ish o n ch n o m alarn i, u la rn i boshqa shaxsga b e rish va ija ra g a berish 
shartnom alarini rasm iylashtirish tartibi to'g'risida”gi Nizomga muvofiq, 
2006-yil 1 -iy u ld a n bosh lab , a v to tra n s p o rt v o sita la ri b ila n bog'liq 
ishonchnom alarni, ularni boshqa shaxsga berish (oldi-sotdi, ayriboshlash, 
hadya) va ijaraga berish shartnom alarini notariuslar tomonidan notarial 
tartib d a tasdiqlash faqat q a t’iy hisobda turadigan, himoya darajasiga,

---

seriyaga, tartib raqamiga va hududiy kodga ega bo'lgan, “Davlat belgisi” 
davlat-ishlab chiqarish birlashm asida tayyorlanadigan gerbli (maxsus) 
blankalarda amalga oshiriladi Gerbli (maxsus) blankalardagi ishonchnomalar 
va shartnom alar notarial tartibda tasdiqlanganligi uchun eng kam oylik 
ish haqining 10 foizi miqdorida gerb yig'imi undiriladi.
N otariuslar tomonidan tasdiqlangan avtotransport vositalari bilan 
bog'liq ishonchnomalar va ularni ijaraga berish shartnom alari O'zbekiston 
R espublikasi Ichki ishlar vazirligi tom o n id an b elg ilan g an ta rtib d a
avtotransport vositasi ro'yxatga olingan joydagi D avlat yo'l h arak ati 
xavfsizligi xizmati organlarida hisobga qo'yilishi kerak. Hisobga qo'yish 
to'lov undirilm asdan amalga oshiriladi.
O'zbekiston Respublikasi hududiga boshqa davlatlarda olib kelingan 
avtotransport vositalariga ishonchnomalar berish, ularni boshqa shaxsga 
berish va ijaraga berish ular bojxona organlarida rasm iylashtirilganidan 
va D avlat yo'l h a ra k a ti xavfsizligi xizm ati o rg an larid a ro 'y x a td a n
o'tkazilganidan keyin amalga oshiriladi1.
“O 'zavtotrans” korporatsiyasi korxonalarida yengil avtomobil-taksini 
sotib olish huquqi bilan ichki xo'jalik ijarasiga berish to'g'risidagi 1997- 
yil 27-martdagi nizomga muvofiq, ijaraga beruvchi (taksi saroy, avtobus- 
taksomotor saroyi va boshqa korxonalar) tomonidan haydovchiga (ijaraga) 
avtomobil-taksini belgilangan to'lovlarni to'lab sotib olish huquqi bilan 
ichki xo'jalik ijarasiga berish shartlarini belgilaydi.
Ichki xo'jalik ijara shartnomasi ijaraga beruvchi va haydovchi (ijrachi) 
o'rtasida tuziladi. Ijaraga beruvchi korxona nomidan shartnom a korxona 
rahbari tomonidan imzolanadi.
Ijaraga beruvchi va ijarachi o'rtasida nizolar kelib chiqishining oldini 
olish uchun birlashma (konsem) bilan kelishilgan holda tuzilgan shartnoma 
nusxasi, o'zgarish va qo'shim chalar bilan imzolangandan keyin bir oy 
m uddatga tekshirish va ro'yxatga olish, shuningdek, keyinchalik uning 
ijrochi ustidan nazorat qilish uchun “O'zavtotrans” korporatsiyasidan ro'yxatga 
olingan paytdan boshlab shartnoma kuchga kirgan hisoblanadi Ro'yxatga 
olish uchun shartnoma birlashma (konsem) tomonidan taqdim etiladi.
Ijaraga berilayotgan h ar bir avtomobil narxlar dalolatnomasi tuzilib, 
unda uning rusum i va modeli, h a ra k a t tarkibi ham da asosiy uzellari va