Namangan davlat universiteti b. T. Ataxanov, M. B. Isabayev fuqarolik jamiyati fanidan

YEVROPA - KAVKAZ – OSIYO TRANSPORT YO„LAGI, TRASECA
— 
Yevropani Kavkaz orqali Osiyo bilan bog‗laydigan avtomobil va temir yo‗lllari majmui. 
Dastlab Bryusselda 1993-yil may oyida O‗rta Osiyo respublikalari, Qozog‗iston, 
Ozarbayjon, Armaniston, Gruziya davlatlarining savdo va transport vazirlari ishtirokida 
o‗tkazilgan konferensiyada bu yo‗lakni qurish dasturi qabul qilingan. Konferensiyada 
Yevropa Ittifoqi tomonidan moliyalanadigan G‗arb-Sharq yo‗nalishida Yevropadan Qora 
dengizni kesib o‗tib, Kavkaz, Kaspiy dengizi orqali O‗rta Osiyo va undan Xitoyga 
chiqadigan transport yo‗lagini qurish bo‗yicha texnikaviy hamkorlik haqida bitam 
imzolandi. Dasturni amalga oshirish maqsadlari Markaziy Osiyo va Zakavkaze 
respublikalarining Yevropa va jahon bozorlariga muqobil transport yo‗laklari orqali 
chiqishiga imkoniyat yaratish bilan ularning siyosiy va iqtisodiy mustaqilligini qo‗llab-
quvvatlash; bu respublikalar o‗rtasida mintaqaviy hamkorlikni yanada rivojlantirishga 
ko‗maklashish; bu yo‗lakni TransYevropa tarmoqlari (TENS) bilan bog‗lash va 
boshqalardan iborat; YE-K-OTY Markaziy Osiyodan yuklarni jahon bozorlariga xizmat 
ko‗rsatadigan yirik tonnali dengiz kemalariga yetkazib berish uchun eng qisqa va eng 
arzon yo‗ldir. 2000-yilga qadar texnikaviy hamkorlikning 28 tadqiqoti (37 mln. yevro) va 
infratuzilmalarni tiklash bo‗yicha 10 investisiya loyihasi (48 mln. yevro) mablag‗ bilan 
ta‘minlandi. Yo‗lakni barpo qilishda yirik xalqaro moliyaviy muassasalar ishtirok etadi. 
Yevropa tiklanish va taraqqiyot banki yo‗nalish bo‗yicha portlar, temir yo‗llar va 
avtomobil yo‗llari kapital loyihalari (umumiy miqdori 250 mln. AQSH dollari), Jahon 
banki Armaniston va Gruziyadagi avtomobil yo‗llari bo‗yicha kapital loyihalarini (40 

---

331 
mln. AQSH dollari) va Osiyo taraqqiyot banki avtomobil va temir yo‗llarni 
takomillashtirishni moliyalash majburiyatini olgan. Yevropa Ittifoqidagi xususiy 
investorlar Markaziy Osiyo va Kavkazdagi transport kompaniyalari bilan qo‗shma 
korxonalar tashkil qilgan. YE.K.O. temir yo‗lning umumiy uzunligi 10 ming km.dan 
ortiq. Uning 677 km (Olot-Buxoro-Navoiy-Samarqand-Jizzax-Toshkent-G‗ishtko‗prik 
yo‗nalishi) O‗zbekiston hududidan o‗tadi.