|
Nazorat uchun savollar.
1. Qimmatbaho qog‘ozlar bozorida tijorat banklari o‘rni
2. Asosiy kapitalni investitsiyalash shakllari tahlili
3. Tijorat banklarining qimmatbaho qog‘ozlar bilan aktiv operat-
siyalari
4. Tijorat banklarining investitsion faoliyati
5. Moliyaviy bozor tushunchasi, uning tashkiliy tuzilishi va
vazifalari.
125
6. Moliyaviy bozor insrumentlari, qimmatbaho qog
‘
oz bozori va
uni tashkiliy tuzilishi.
7. Banklarning qimmatbaho qog‘ozlar bilan operatsiyalarining
boshqa turlari
8. Bank tomonidan amalga oshiriladigan operatsiyalarining
daromadligi darajasi
9. Banklarning qimmatbaho qog‘ozlar bilan operatsiyalarini
rivojlantirish muammolari
126
6-MAVZU: MASOFAVIY BANK XIZMATLARI
Reja:
6.1. Bank operatsiyalari va xizmatlari klassifikatsiyasi va
tarkibi.
6.2. Masofaviy bank xizmatlarining vujudga kelishi va
rivojlanish bosqichlari.
6.3. Bank xizmatlarini transformatsiya qilishning ahamiyati
va amaliyoti.
Tayanch iboralar
“Bank-Mijoz” tizimi, internet-banking, magnitli kartalar, mol
yetkazib beruvchi, mobayl banking, “of-line” rejimi, “on-line”
rejimi, plastik karta, regress huquqi, smart kartlar, supersmart-
kartlar, tratta, xotira kartalari, xalqaro savdo, xalqaro moliya
bozorlari, forfeyting, forfeytor, SMS-banking.
6.1. Bank operatsiyalari va xizmatlari klassifikatsiyasi va
tarkibi
Barcha tijorat banklarining bajaradigan operatsiyalari deyarli
bir hildir. Ammo banklarning bugungi kundagi ko‘rsatayotgan
xizmatlariga e’tibor beradigan bo‘lsak, ularning soni yanada
oshganini ko‘rishimiz mumkin.
Tijorat banklari xizmatlarining iqtisodiy mazmuniga va
ko‘zlangan maqsadiga ko‘ra ikki yirik guruhga bo‘lish mumkin:
1. Ma’lum darajada bankning likvidliligini saqlab turish uchun
bajariladigan xizmatlar.
2. Daromad olish maqsadida bajariladigan xizmatlar. Ushbu
ikki xizmatlar guruhi o‘rtasida ma’lum nisbat mavjud bo‘lib, u
bank faoliyatini sifat jihatdan ma’lum darajada ta’minlab turish
imkonini beradi. Bank likvidligini ta’minlash maqsadida
bajariladigan xizmatlarning ba’zi birlari bankka daromad keltirsa-
da, ular mavjudligining sababi bank umumiy likvidligini ma’lum
darajada ushlab turishdan iboratdir.
127
Bugungi kunda Respublikamiz tijorat banklari tomonidan
mijozlarga 250-350 dan ortiq bank xizmat turlari taklif etilgan.
Tijorat banklari yangi turdagi bank xizmatlarini yo‘lga qo‘yish
orqali korxona, tashkilotlarga qulayliklar yaratmoqda. Bular
qatoriga quyidagilarni kiritish mumkin:
- lizing xizmatlari;
- faktoring xizmatlari;
- investitsiya operatsiyalari;
- moliyaviy brokerlik xizmatlari;
- trast xizmatlari;
- iqtisodiy va moliyaviy axborotlar va maslahatlar berish va
boshqalar.
Bank
xizmati
–
bank
operatsiyalarini
o‘tkazishni
optimallashtiruvchi nazariy, texnologik, moliyaviy, intellektual va
professional bank faoliyatidir.
Bank xizmati haqiqatdan ham bank faoliyati majmuasidir.
Mijozlarning bank faoliyatiga bo‘lgan talablarini qondirish bilan
bog‘liq bo‘lgan xizmatlardir.
Bank operatsiyasi – bank tomonidan amalga oshiriluvchi pul
mablag‘larini joylashishini nazarda tutuvchi va aniq iqtisodiy
masalani yechishga qaratilgan o‘zaro bog‘liq bo‘lgan bank va
mijoz harakatlari majmui .
Bank xizmatlari bozori – mijozlar talabini qondirishga
qaratilgan bank xizmati talabi va taklifining shakllanish sohasi.
Xususan, A.I.Jukov bank xizmatlariga quyidagicha ta’rif
beradi: “tijorat banklari xizmatlari – bu bank foydasiga ma’lum bir
haq olish evaziga, mijozning talabiga binoan bank operatsiyalarini
bajarishdir”.
23
Ko‘pgina iqtisodiy adabiyotlarda “bank mahsuloti” termini
ishlatiladi. Hatto ba’zida bu termin “bank xizmatlari” termini
o‘rnida ishlatiladi.
Zamonaviy iqtisodiy adabiyotlarda «bank mahsuloti» atamasi,
odatda, «bank xizmati» tushunchasi bilan tenglashtiriladi, ba’zida
23
А.И.Жуков, “Банковская система России”. М. - Проспект, 2009. 186 б.
128
esa, uning o‘rnida ishlatiladi.
Bank xizmati bank operatsiyalarini optimal darajada
bajarishga ko‘maklashadi, ishlab chiqilgan va sotilgan bank
xizmatlari esa bank operatsiyalari bilan birgalikda bank
mahsulotini yaratadi.
A.N. Ivanov o‘z asarida bank xizmatlarini mijozlarga
ko‘rsatilishi xususiyatlarini xarakterlovchi bir qator kriteriyalariga
ko‘ra quyidagicha tasniflaydi [2]:
a) Mijozlar ehtiyojini qanoatlantirishga yo‘naltirilganligi
Do'stlaringiz bilan baham: |
