Uo‘K: 4(100) (075) kbk: 63. (0) R-17 Rajabov, Ravshan Jahon tarixi

QADIMGI DAVRDA KICHIK OSIYO

1. Iqlim va aholi. 2. Ibtidoiy jamoa davri. 3. Frigiya.  

4. Lidiya. 5. Urartu.

1. Iqlim va aholi. Kichik Osiyo to‘rt dengiz (Qora, Marmar, 

Egey, O‘rtayer dengizlari) bilan o‘ralib, Yevropadan Bosfor va 

Dardanell bo‘g‘ozlari bilan ajralgan. Yarim orolning sharqiy 

qismi Shimoliy Pont, Tavr va Anti Tavr tog‘lari bilan o‘ralgan, 

cho‘l yassi tog‘ligidan iborat. G‘arbiy qismida qulay buxtalar 

ko‘p bo‘lgan dengiz qirg‘oqlari bor. Tog‘lar daryo vodiylari bilan 

almashib keladi. Yarim orolda kichikroq Galis (hozirgi Qizil ir-

moq), Germ, Paktol daryolari mavjud. Kichik Osiyoda qayin va 

kedr daraxtlari mavjud. Tog‘larda oltin, kumush, qo‘rg‘o shin, 

mis va temir xomashyosi qadimdan qazib olingan. Qurilish xo-

mashyolaridan marmar, tog‘ billuri, slyuda va obsidian uchray-

di. Ko‘llardan tuz qazib olingan. Kichik Osiyo Yevropa va Osiyo 

qit’alari oralig‘ida joylashgani uchun qadimda hunarmand-

chilik, savdo etnik migratsiyalar va madaniy aloqalar rivojlani-

shida muhim rol o‘ynadi. 

Bir necha ming yil davomida Qora dengizning ikki bo‘g‘ozi va 

Kavkaz dovonlari orqali ko‘plab etnoslar Kichik Osiyoga mig-

ratsiya qildi va bu yerda o‘rnashib qolishga urindilar. Kichik 

Osiyoning eng qadimgi aholisi Qora dengiz bo‘g‘ozlari va Kav-

kaz tog‘laridan kirib kelgan xalqlar xettlarning ilk ajdodlari 

(nesiy lar, luviya, palay), kask yoki kashklar, mil.avv. XIV asr-

larda axey lar, keyin friglar, ko‘chmanchi kimmeriylar va Kichik 

Osiyo ning g‘arbiy sohillarida yunonlar ko‘chib keldilar.