Oʻzbеkiston rеspublikasi oliy va oʻrta maхsus ta’lim vazirligi toshkеnt arхitеktura va qurilish instituti

 Dj.  Raven  (2003)  tadqiqotlari  kompetentlikning  tuzilishli  -  funksional 
konsepsiyani asoslashga imkon berdi va u quyidagilarda aks etadi:  
1.  Eng  avvalo,  shaxs  qadriyatlari,  ijtimoiy-siyosiy  ishonchi  va  fikrini 
aniqlovchi  shaxs  motivatsion-qadriyatlar  sohasini  tizimli  ravishda  namoyon 
boʻlishi va shakllanishining ahamiyati.  
2. Shaxsiy qadriyatlarning mexnat jarayonini tashkil qilish va mazmuniga 
nisbatan bevosita qiziqish, liderlik, tashkilotchilik kabi xususiyatlarda aks etishi.  
3.  Kompetentlikning  tabiati  kognitiv,  emotsional  va  irodaviy 
jarayonlarning,  individning  maqsadga  erishishini  ta’minlovchi  masalalarni 
echishga,  xal  qilishga  tayyorligini  baholash  mezoni  va  namoyon  boʻlishiga 
asoslangan boʻladi.  
3.  Kompetentlik  faqatgina  oʻzining  faol  komponentlari  hisobiga  emas, 
balki  yangi  hayotiy  vaziyatlarda  namoyon  boʻlishi  mumkin  boʻlgan  passiv 
komponentlari hisobiga xam shakllanib boradi.  
4.  Kompetentlik  oʻzining  bir-biridan  mutlako  mustaqil,  lekin  bir-  birini 
oʻrnini  axamiyatli  darajada  samarali  xulk-atvor  omili  sifatida  egallab  tura 
oladigan, koʻp sonli komponentlari yordamida aniklanadi. 
Kompetentlikning  tarkibiy  qismlari  qatoriga  kognitiv,  emotsional, 
irodaviy sifatlardan tashqari oʻziga ishonch (oʻzining kasbiy bilimlariga, liderlik 
qobiliyatiga  va  b);  qaror  qabul  qilish  va  uning  ijrosini  boshqarish  malakasiga 
ega boʻlish; qiziqarli umumiy maqsadlarni qidirish, anglash va qaytarma aloqani 
qoʻllashdagi  samarali  faoliyat;  oʻzini  oʻzi  boshqarish,  oʻzini  oʻzi 
takomillashtirish  qobiliyatlariga  ega  boʻlish;  oʻzini  oʻzi  nazorat  qilish, 

---

232 
 
moslashganlik,  murakkab  muammolarni  xal  qilishga  tayyorlik  va 
tavakkalchilikka  moyillik,  qat’iyatlilik,  kasbiy  mas’uliyatlilik  va  boshqalarni 
kiritishimiz mumkin.