N iz o m IV n o m id a g I t o s h k e n t d a V l a t pe d a g o g ik a universiteti umumiy psixologiya

Yordamchi m etodlar
Suhbat metodi
bilan inson psixikasmi o'rganishda foydalanildi. Uning maqsadi va 
vazifasi belgilanadi. Suhbatnmg o b ’ekti va sub’ekti tanlanadi, mavzu o'tkaziladigan 
vaqti aniqlanadi, yakka shaxslar, 
guruh va jam oa bilan o'tkazish rejalashtiriladi, 
o'rganilayotgan narsa bilan bog'liq savot-javob tartibi tayyorlanadi. Suhbatning bosh 
maqsadi ma’lum bir vaziyat yoki muammoni hal qilish jarayonida inson psixikasidagi 
o'zganshlami o'rgamshdir. Suhbat orqali turli yoshdagi odam lam ing tafakkuri, aql- 
zakovati, xulq-atvori, qiziqishi, bilim saviyasi, e ’tiqodi, dunyoqarashi, irodasi 
to'g'risidagi ma’lumotlar olinadi. Suhbat chog'ida o'zaro lzclnl bog'langan savollar 
benladi.
Test metodi
- "Test” inglizcha so 'z bo'lib sinash tekshirish demakdir. Shaxsning 
aqliy o'sishini, qobiliyatini, irodaviy sifatlari va boshqa psixik xususiyatlarini 
tekshinshda qo'llaniladigan qisqa standart masala, topshinq test deb ataladi. Test 
ayniqsa, 
odamning qanday kasbm egallashi mumkinligi, kasbga yaroqhhgi yoki 
yaroqsizligini, 
iste'dodhlar va aqli zaiflam i am qlashda keng qo'llam ladi. Test 
metodining qimmati tajribaning Hmiylik darajasiga tekshiruvchim ng mahoratiga va 
qiziqishiga, yig‘ilgan psixologik m ateriallam ing ob'ektivligi va ulami ilmiy tahlil 
qilishga bog'liqdir.
1905 yildan fransuz psixologi A.Bine va uning shogirdi A Simon msonning aqliy 
o'sishi va istedod darajalarini o'lchash lmkoniyati borligi g'oyasim llgari surgandan 
keyin psixologiyada test metodi qo'llana boshladi.
Biografiya (tarjimai hoi) m etodi
- inson psixikasini tadqiq qilish uchun uning 
hayot faoliyati, ijodiyoti to'g'risidagi og'zaki va yozm a m a’lumotlar muhim 
ahamiyatga ega. Bu borada kishilarning tarjimai holi, xotiralari, esdaliklan, o'zgalar 
ijodiga bergan baholari, taqrizlari alohida o'rin egallaydi. Shu bilan birga o'zgalar 
tomonidan to'plangan tarjimai hoi haqidagi materiallar, esdaliklar, xatlar. rasmlar, 
tavsiflar, baholar, magnitafon ovozlan, fotolavhalar, hujjatli filmlar o'rganilayotgan 
shaxsni to'liqroq tasavvur etishga xizmat qiladi
Tarjimai hoi m a’lumotlari inson psixikasidagi o'zgarishlam i kuzatishda uning 
suhbat va tajriba metodlari bilan o'rganib bo'lm aydigan jihatlarini ochishga yordam 
beradi.