O`zbekiston respublikasi oliy va o`rta maxsus ta’lim vazirligi buxoro davlat universiteti maktabgacha va boshlang’ich ta’lim fakulteti

Sodda yasama so‘zlar 
tarkiban bitta 
yasaluvchi asos va bir yoki birdan ortiq yasovchi qo‘shimchalardan tuziladi. Masalan, 
ter+im, 
ang(ong)+la, to‘qi+ma+chilik, suv+siz+lik
. Sodda yasama so‘zlarda tashqi va ichki yasalish 
mavjud. Masalan, 
payvand+chi, bog‘+bon
kabi yasaluvchi asos va yasovchi qo‘shimchalarning bir 
so‘z turkumga mansubligi 
ichki yasalish
hisoblansa, 
suva(o)+q+chi, quri+q+lik
kabi turkumlararo
yasalish esa 
tashqi yasalish 
hisoblanadi. Bu turdagi yasalishda o‘zakka avval tashqi yasovchi, keyin 
ichki yasovchi qo‘shilishi ham mumkin: 
suvo+q+chi
yasalmasidagi 
–q
tashqi, -
chi
ichki yasovchi 
qo‘shimchalardir. 
Ba’zi sodda yasama so‘zlarning yasalishi tarixiy va zamonaviyligi bilan ham farqlanadi. Chunki 
yasama so‘zning tarixiy shaklida zamonaviy yasalmaga nisbatan asos va qo‘shimcha o‘rtasidagi 
munosabatni ilg‘ab olish qiyin kechadi yoki so‘zdagi ma’noli qismlar o‘z ma’nosini yo‘qotgan 
bo‘ladi. Shu bois 
qattiq, silliq, suyuq, emakla, quloqchin
kabi tarixiy yasalishga ega so‘zlar hozirgi 
til nuqtai nazaridan 
tub so‘z hisoblanadi. 
Tarkibli yasama so‘zlarda ikki yoki undan ortiq mustaqil lug‘aviy ma’noga ega bo‘lgan yasovchi 
asos ishtirok etadi. Masalan: 
tosh+ko‘mir, jigar+rang, erta+pishar, BMT
(
Birlashgan Millatlar 
Tashkiloti
), 
AYOQSH
(
Avtomobillarga yoqilg‘i quyish shaxobchasi
) kabilar. Bunday yasama so‘zlar 
ikki yoki undan ortiq ma’noli qism ishtirokida hosil bo‘lsa ham, yaxlitligicha bitta lug‘aviy ma’no 
ifodalashga xizmat qiladi.
2-§.So‘z yasash usullari. 
O‘zbek tilida so‘z yasalishining semantik, fonetik, abbreviatsiya, 
affiksatsiya, kompozitsiya kabi usullari mavjud. Bu usullar davriy nuqtai nazardan ikki guruhni 
tashkil qiladi: 1) tarixiy (diaxron) uasalish: semantik, fonetik, abbreviatsiya, kompozitsiya usullari; 
2) zamonaviy (sinxron) uasalish: affiksatsiya kabilardan iborat.