Масъул муҳаррир

10
ИННОВАЦИОН ТEХНОЛОГИЯЛАР ЁРДАМИДА ТАЪЛИМ 
САМАРАДОРЛИГИНИ ОШИРИШ ЙЎЛЛАРИ
Ўзбекистон РеспупликасиТошкент вилояти
Янгийўл шаҳар 1-умумий ўрта таълим мактаби
тарих фани ўқитувчиси 
Улуғова Наргиса
тел: [phone]
Агар болалар эркин фикрлашни ўрганмаса, берилган таълим самараси паст бўлиши 
муқаррар.
Аннотасия: Ушбу мақолада умумий ўрта таълим мактабларида тарих ва ҳуқуқ 
фанини ўрганишда ўқувчиларни мустақил фикрлашга, ижод этиш ва изланишга ўргатиш, 
қизиқишларини ўрганишда қандай инновацион методлардан фойдаланиш мақсадга мувофиқ 
эканлиги келтириб ўтилган. Ҳозирги кунда таълим жараёнида ўқитувчи эмас, балки ўқувчи 
асосий фигурага айланади.
Калит сўзлари: инновация, фигура, интерактив, метод, технология, машғулот, шарқ 
маданияти, ғарб маданияти, тренинг.
Ҳозирги кунда таълим жараёнида интерактив методлар, инновацион технологиялар, пе-
дагогик ахборотлар технологияларни ўқув жараёнида қўллашга бўлган қизиқиш, эътабор 
кундан-кунга кучайиб бормоқда, бундай бўлишнинг сабабларидан бири, шу вақтгача анъ-
анавий таълимда ўқитувчи-талабаларни фақат тайёр билимларини эгаллашга ўргатилган 
бўлса, замонавий технологиялар уларни эгаллаётган билимларини ўзлари қидириб то-
пишларига мустақил ўрганиб, таҳлил қилишларига, ҳатто хулосаларни ҳам ўзлари кел-
тириб чиқаришларига ўргатади. Ўқитувчи бу жараёнда шахснинг ривожланиши, шак-
лланиши, билим олиши ва тарбияланишига шароит яратади ва шу билан бир қаторида 
бошқарувчанлик, йўналтирувчилик вазифаларини бажаради.
Таълим жараёнида ўқитувчи эмас, балки ўқувчи – талаба асосий фигурага айланади. 
Инновация ( инглизча инноватион ) янгилик киритиш демакдир. 
Инновацион технологиялар педагогик жараён ҳамда ўқитувчи ва талаба фаолиятига ян-
гилик, ўзгаришлар киритиш бўлиб, уни амалга оширишда асосан интерактив методлардан 
тўлиқ фойдаланилади.
Интерактив методлар бу жамоа бўлиб фикрлаш демакдир, яъни педагогис таъсир этиш 
усуллари бўлиб, таълим мазмунининг таркибий қисми ҳисобланади. Бу методларнинг 
ўзига хослиги шундаки, улар фақат педагог ва ўқувчи-талабаларнинг биргаликда фаолият 
кўрсатиши орқали амалга оширилади.
Бундай педагогик ҳамкорлик жараёни ўзига хос хусусиятларга эга бўлиб, уларга 
қуидагилар киради:
ўқувчи-талабаларнинг дарс давомида бефарқ бўлмасликка, мустақил фикрлашга, ижод 
этиш ва изланишга мажбур этиш;
ўқувчи-талабаларни ўқув жараёнида билимга бўлган қизиқишларини доимий равишда 
бўлинишини таъминлаш;
ўқувчи-талабаларнинг билимига бўлган қизиқишини мустақил равишда ҳар бир маса-
лага ижодий ёндашган ҳолда кучайтириш;
- педагог ва ўқувчи-талабаларнинг ҳамиша ҳамкорликдаги фаолиятини ташкиллашти-
риши;
Инновацион технологияларни энг асосий негизи-бу ўқитувчи ва ўқувчи талабаларнинг 
белгиланган мақсаддан кафолатланган натижага ҳамкорликда эришишлари, танланган 
технология ёки интерфаол методнинг танланишига боғлиқдир. Бунга «Мен ташкилотчи», 
3х4 технологияси, «Лабиринт», «Чарҳпалак» кабиларни мисол қилиб келтириш мумкин. 
Мен «Мулоқот» тренинги ҳақида тўхталаман, шунки бу усул тарих, ҳуқуқшунослик фан-
ларида кўпроқ самара бериши кузатилган.
Тренинг ҳақида тушунча. Ушбу тренинг ўқувчи талабаларда дарс жараёнида фикрлаш-
га, ўз фикрларини эркин ҳолда баён этишга ҳамда уларда баҳслашиш маданиятини тарби-
ялашга қаратилган бўлиб, одатда бундай машғулот талабаларни кичик гуруҳларга бўлган 
ҳолда ўтказилади.

---

776
10
Мақсади. Танланган мавзу, муаммо асосида талабаларнинг фикрларини ҳамда ушбу мав-
зуга бўлган муносабатларини аниқлаш, мустақил ҳолда умумий бир фикрга келишларига ва 
тўғри хулоса чиқаришларига ёрдам бериш, эркин ҳолда баҳслашишларига шароит яратиш. 
Ўтказилиш тартиби. Ўқитувчи машғулотини бошлашдан аввал ўқувчиларни мулоқот, 
баҳс-мунозаларни ўтказишга қўйилган талаблар, қоидалар билан таништиради, сўнгра 
ушбу тренинг босқичма-босқич ўтказилишни тушунтиради.