Толипов Ў., Усмонбоева М. Педагогик технологияларнинг татбиқий асослари.
– Тошкент: Фан, 2006. – Б. 189.
PEDAGOGIKA
2015, 4-son
26
Loyihalash faoliyatida model muayyan tizimni yaratishdagi asosiy birlik
sanaladi. Bu o‘rinda M. N. Axmetova A. V. Kirichuk tomonidan bildirilgan
“model loyihalashning barcha qoidalariga muvofiq tizimli ravishda yaratilishi
zarur” fikrni qo‘llab-quvvatlaydi. Darhaqiqat, eng oddiy model ham umumiy
ta’lim muhiti asosida yaratilishi kerak, biroq ayni o‘rinda mualliflar masalaning
quyidagi jihatiga ham ahamiyat qaratadi: model hayotning o‘zi emas, shu sababli
uni yaratishda ma’lum xatolarga yo‘l qo‘yilishi mumkin. Bu fikr o‘qituvchi,
talabalar tomonidan yaratiladigan modellarga ham taalluqlidir, chunki har
qanday model muayyan omillarga nisbatan nisbiy xarakterga ega. Buni quyidagi
holatlarda ko‘rish mumkin: birinchidan, pedagogik texnologiyaning tarkibiy
tuzilmasi bo‘yicha yetakchi nazariy g‘oyalarning darajasi, tizim negiziga
qurilayotgan tamoyillar darajasi, texnologik elementlar va qarorlar darajasi
bo‘yicha farqlanadi; ikkinchidan, modellashtirish bosqichlari o‘quv yilida
o‘qitiladigan predmetlarning mazmuni va vazifalariga ko‘ra yo‘naltirilishi zarur.
Loyihalash dastlab ko‘rgazmali-obrazli tasvir sifatida yaratiladi, ijodiy ishning
ikkinchi bosqichida esa anglangan axborot sxemaga, mazmunga, belgilarga
ko‘chadi.
V. D. Vasilyeva loyihalash madaniyatining tayanch negizini loyihalash
madaniyatining ijtimoiy qonun talablari, qonunchilik hujjatlari, texnik me’yorlar,
zamonaviy
loyihalash
qoidalari,
loyihalash
faoliyatini
tashkil
etish
ko‘nikmalariga doir bilimlar tashkil qiladi, deb hisoblaydi. Muallifning
yondashuviga ko‘ra, loyihalash madaniyatining yuqori darajasi loyihalash uchun
yetarlicha ma’lumotlar bo‘lmagan, xavf va tavakkal qilish omillari mavjud
bo‘lgan sharoitda tadqiqotchilik va innovatsion yondashuvlar, muhandislik-
loyihalash vazifalarini yechishda nostandart va yaratuvchanlik qarorlaridan
foydalanish, loyihalash qarorlarini qabul qilish oqibatlarini bashoratlash, o‘z
kasbiy harakatlarining oqibatlariga javobgarlik uchun tayyorlikning namoyon
bo‘lishi bilan tavsiflanadi
1
. Bu o‘rinda ham yuqorida bayon qilingan fikrga
tayangan holda muhandisga xos loyihalash madaniyatining yuqori darajasi
sifatida qisqacha qilib, “loyihani yaratishga bo‘lgan tadqiqotchilik va innovatsion
yondashuvlar, muhandislik-loyihalash vazifalarini yechishda nostandart va
yaratuvchanlik qarorlaridan foydalanish, loyihalash qarorlarini qabul qilish
oqibatlarini bashoratlash”nigina ko‘rsatib o‘tish maqsadga muvofiqdir.
1
Васильева В. Д. Проектная культура как цель профессиональной инженерной
подготовки. www.zpu-journal.ru/zpu/contents/Vasilieva_Project-Culture/42_2012_2.pdf.
Do'stlaringiz bilan baham: |