PEDAGOGIKA
2015, 4-son
16
yordamchi va ilmiy bazaning mavjudligi yetakchi olimlarga universitet muhitida
yuqori ahamiyatga ega bo‘lgan ilmiy natijalarga erishish uchun zarur asoslar
beradi. Shu ma’noda ilmiy maktabni yetakchi olim rahbarligida belgilangan
ilmiy dasturni amalga oshiruvchi turli toifadagi olimlarning intellektual, ruhiy-
qadriyatli, norasmiy, ochiq jamoasi deb yuritish mumkin bo‘ladi. Bunday ilmiy
maktablarning eng ahamiyatli jihati ularda quyidagi vaziflarni hal qilishga
qaratilganligi bilan izohlanadi: ilmiy g‘oyalarni yaratish va himoya qilish,
alohida olimlar tomonidan hal etilishi murakkab bo‘lgan yirik ilmiy
masalalarning jamoa tomonidan majmuaviy yechimining ishlab chiqilishiga
erishish, yosh olimlarni tayyorlash.
Shuningdek, ilmiy maktabga aynan olingan ilmiy yo‘nalishda yuqori
darajadagi tadqiqotlar bilan tanilgan, barqaror obro‘ va an’analarga, tayyorlangan
yuqori malakali tadqiqotchilar avlodi almashinuvidagi uzviylikka ega ilmiy
jamoa deb qarash ham o‘z asosiga ega.
M. G. Yaroshevskiy ilmiy maktabning rivojlanib borishidagi asosiy
yo‘nalishlarni belgilab beruvchi yetakchining mavjudligi, jamoani yagona g‘oya
atrofida birlashtiradigan tadqiqotchilik dasturining mavjudligi, birgalikda
faoliyat yuritishga zamin yaratuvchi yagona yondashuv yoki paradigmaga ega
bo‘lishi xususiyatini ham ko‘rsatgan edi
1
. N. A. Loginova ilmiy maktabning
belgilari sifatida yetakchi tomonidan ishlab chiqilgan dasturning mavjud bo‘lishi,
maktab jamoasining bevosita o‘zaro muloqotda bo‘lishi, tadqiqotni amalga
oshirishda o‘ziga xos metodik tuzilmaning mavjudligi, faoliyat natijalarini
baholashda ichki standartlarning mavjudligini ta’kidlagan.
Ilmiy maktablarning mavjud bo‘lishidagi rasmiy shartlar qatorida
quyidagilar qayd etilishi mumkin:
- ilmiy maktab yetakchisi ilmiy jamoatchilik tomonidan keng e’tirof
etilgan, yorqin yetakchiga ega bo‘lishi;
- sohada qabul qilingan va amalda bo‘lgan mavjud yondashuvlardan farq
qiluvchi, o‘ziga xos yondashuvga egalik qilishi;
-
soha faniga bo‘lgan qiziqishning maqolalar, seminarlar va
konferensiyalar asosida doimiy ravishda qo‘llab-quvvatlab turilishi.
Ilmiy maktabning vujudga kelishida yetakchida nafaqat ilmiy faoliyat
uchun zarur bo‘lgan sifatlar, balki ijodiy jamoani o‘z atrofida jipslashtira olish
qobiliyati ham o‘zining katta ta’sirini ko‘rsatadi. Yetakchi bir qancha funksional
1
Do'stlaringiz bilan baham: |