Keyingisi tugmasini bosing.
Birinchi savolga o‘tish uchun
Keyingisi tugmasini bosing.
ISSIQXONA SAMARASI Quyoshdan kelayotgan energiyaning katta qismi Yer yuzasiga
atmosfera orqali yetib keladi. Yer bu energiyaning bir qismini yutadi,
qolgan qismi esa uning sirtidan atmosferaga qaytadi. Qaytgan
energiyaning bir qismi atmosferaga yutiladi. Buning natijasida Yer
yuzasidagi o‘rtacha temperatura unda atmosfera mavjud bo‘lmagandagiga
nisbatan yuqoriroq bo‘ladi. Yer atmosferasi issiqxona kabi ta’sir
ko‘rsatgani sababli “
issiqxona samarasi
” atamasi kelib chiqqan.
Issiqxona samarasi yigirmanchi asrga kelib, ko‘proq sezildi.
Yer atmosferasi o‘rtacha temperaturasining ko‘tarilib borayotgani
ayni haqiqatdir. Gazetalar va boshqa davriy nashrlarda ta’kidlanishicha,
yigirmanchi asr mobaynida temperatura ko‘tarilishining asosiy sababi
atmosferaga karbonat angidrid gazining ko‘p miqdorda chiqarilishidir.
19
Issiqxona samarasi Kirish
Birinchi savolga o‘tish uchun
Keyingisi tugmasini bosing.
Issiqxona samarasi Kirish
2
ISSIQXONA SAMARASI Quyoshdan kelayotgan energiyaning katta qismi Yer yuzasiga
atmosfera orqali yetib keladi. Yer bu energiyaning bir qismini yutadi,
qolgan qismi esa uning sirtidan atmosferaga qaytadi. Qaytgan
energiyaning bir qismi atmosferaga yutiladi. Buning natijasida Yer
yuzasida o‘rtacha temperatura agar Yerda atmosfera mavjud
bo‘lmagandagi temperaturaga nisbatan yuqoriroq bo‘ladi. Yer atmosferasi
issiqxona kabi ta’sir ko‘rsatadi, “
issiqxona samarasi
” atamasi shundan
kelib chiqqan.
Issiqxona samarasi yigirmanchi asrga kelib, ko‘proq sezildi.
Yer atmosferasi o‘rtacha temperaturaining ko‘tarilib borayotgani
aniq haqiqatdir. Gazetalar va boshqa davriy nashrlarda ta’kidlanishicha,
yigirmanchi asr mobaynida temperatura ko‘tarilishining asosiy sababi
atmosferaga karbonat angidrid gazining ko‘p miqdorda chiqarilishidir.
Anvar ismli o‘quvchi Yer atmosferasining o‘rtacha temperaturasi va
atmosferaga chiqarilayotgan karbonat angidrid gazi o‘rtasida qanday bog‘liqlik
borligi bilan qiziqib qoldi.
U kutubxonadan quyida keltirilgan ikkita grafikni topdi.
Karbonat
angidrid
20
10
1860 1870 1880 1890 1900 1910 1920 1930 1940 1950 1960 1970 1980 1990
1860 1870 1880 1890 1900 1910 1920 1930 1940 1950 1960 1970 1980 1990
Yer
Ushbu grafiklar asosida Anvar quyidagi xulosaga keldi: haqiqatan ham, Yer
atmosferasi o‘rtacha temperaturasining ko‘tarilishi atmosferaga chiqarilayotgan
karbonat angidrid gazi miqdorining ortishiga
bog‘liq.
Karbonat angidrid
gazining chiqarilishi
(yiliga milliard
tonna)
Karbonat angidrid
gazining chiqarilishi
(yiliga milliard tonna)
Yer
atmosferasining
o‘rtacha
temperaturasi
(
C)
15,4
20
10
15,0
14,6
Birinchi savolga o‘tish uchun