Avtomobil indd

adsorbat
, adsorbsiya o‘tadigan jism 
adsorbent
deyiladi. Adsorb-
siya suv, gazlarni tozalash, vakkum texnikasida va boshqalarda 
qo‘llaniladi. 
Akril yelimlar 
– akril va metakril kislotalarning hosilalari 
asosida polifunksional birikmalar (poliefirakrilat) qo‘shish yo‘li 
bilan olinadigan polimer yelimlar. Ular yuqori haroratda eri-
maydigan va yumshamaydigan termoreaktiv yelimlar bo‘lib, or-
ganik shisha, duraluminiy, po‘lat, shisha, tekstolit va fanerlarni 
yelimlashda qo‘llaniladi. 2-sianmetilakrilat asosida tayyorlangan 
akril yelimlar yog‘och, shisha, metall, rezina, charm, qog‘oz, 

---

362
363
chinni va plastmassani xona haroratida bir necha o‘n soniyada 
mustahkam yopishtirish xususiyatiga ega. 
Akril kislota 
(SN
2
= SN – SOON) – to‘yinmagan oddiy kar-
bon kislota. Rangsiz suyuqlik, sirka kislotasi hidi keladi. Akro-
leinning oksidlanishidan hosil bo‘ladi. Qaynash harorati 141°C, 
suyuqlanish harorati 13°C. Zichligi 1049 kg/ m
3
. Sanoatda 
etilensiangidringa sulfat kislota ta’sir ettirib olinadi. Akril kislota 
bo‘yoq va loklarga qo‘shiladi. 
Akrilat kauchuklar 
– akril monomerlarining akrilatlar
 
bilan 
hosil qilgan sopolimerlari.
 
Bular oltingugurt, aminlar,
 
benzoil 
peroksid bilan vulkanizatsiyalanib akril rezinasi hosil qiladi. 
Akrilat kauchuklar 200° C haroratda ham parchalanmaydi. Ho-
zirgi vaqtda ftor akrilat kauchuklar katta ahamiyat kasb etmoq-
da. Akrilat kauchuklarga moy, benzin, kerosin kabi erituvchilar 
ta’sir qilmaydi. Ulardan shlang, quvur va boshqalar tayyorla-
nadi. 
Akrilatlar
– akril kislotaning
 
efir va tuzlari. Yorug‘lik, issiqlik 
va kislorod ta’sirida yuqori molekular moddalarga – polimerlar-
ga
 
aylanadi. Akrilatlar sanoatda etilensiangidrin va spirtlardan 
(sulfat kislota ishtirokida) olinadi. Poliakrilat plyonka, lok va 
yelim ishlab chiqarishda qo‘llaniladi.