Ботаника ва ўсимликлар физологияси

БОТАНИКА ВА ЎСИМЛИКЛАР ФИЗОЛОГИЯСИ
 
6
(1802), Okean (1805), Lamark (1809), Dyutroshe (1824), Shleyden (1838) kabi 
olimlarning olib borgan ko‘plab izlanishlari va tadqiqotlari natijasidir. Bu nazariyani tugal 
shakllantirishda, ayniqsa, nemis olimlari: botanik Shleyden va zoolog Shvannlarning 
qilgan ishlari katta ahamiyatga ega. 
Hozirgi vaqtda biolog olimlar tomonidan tirik organizmlar hujayralarini 
o‘raganishda turli xil tadqiqot uslublaridan foydalaniladi. Dastlabki amalga oshirilgan 
tajribalarda hujayralarning tuzilishi, tarkibi aniqlangandan keyin, ushbu yo‘nalishda ilmiy 
tadqiqotlarni rivojlantirish maqsadida mikroskop konstruksiyasi ham takomillashtirilgan. 
Hozirgi vaqtda tirik organizmlarning to‘qimalari hujayralarining tuzilishi va funksiyasini 
o‘rganish maqsadida turli xil mikroskoplardan foydalaniladi. Bundan tashqari bir qancha 
metodlardan ham foydalaniladi: 
Kuzatish metodi-o‘simliklar va ularning atrof muhit bilan munosabatini tahlil qilish 
imkonini beradi. 
Taqqoslash metodi-o‘simliklarning tur xillari, jamoalari, ularning organlarini 
tuzilishi va funksiyasi, farqlari o‘rganiladi. 
Tarixiy metod-turli sistematik guruhlar, o‘simlik turlari, organlarining tarixiy 
rivojlanish jaraѐnida paydo bo‘lishi va murakkablashish qonuniyatlarini aniqlaydi. 
Eksperimental metod-tanlab olingan o‘simlik turi ѐki jamoalari ma’lum maqsadlarni 
ko‘zlab yaratilgan sharoitlardagi ularning tuzilishi va funksiyasi, haѐtiy jaraѐnlarini 
kuzatishdan iborat. 
2-
 
rasm. 
1965–yilda nashr qilingan «Micrographia» kitobida keltirilgan, Robert 
Guk tomonidan kuzatilgan mikroskop ostida daraxt po‘stlog‘i hujayralarining tasviri
. 
Zamonaviy elektron mikroskop ѐrdamida esa – obyektni 250 000– 500 000 
martagacha kattalashtirib ko‘rish mumkin (3-rasm). Yorug‘lik mikroskopi tadqiqot 
obyekti o‘lchamlarini 500–1000 martagacha kattalashtirib ko‘rsatish imkonini beradi

---