G'arbiy frontda o'zgarish yo'q

 G‘arbiy frontda o‘zgarish yo‘q
Lekin uy eshigi ichkaridan ilgaklanmagan. 
Oyoqlarimizni dupurlatamiz. Eshik qiya ochilib, 
bir tutam nur tushadi, qandaydir ayol qo‘rqqani-
dan qichqirib yuboradi. «Jim! – shivirlaymiz biz, 
– хavotirlanmang... do‘stlarmiz...» shunday deb, 
хaltalarimizni yuqoriga ko‘taramiz.
Hayal o‘tmay, boshqa ikki ayol ham paydo 
bo‘ladi; eshik lang ochiladi, biz yop-yorug‘ nur 
o‘rtasida qolamiz. Bizni tanishadi, ahvolimizni 
ko‘rib, qotib-qotib kula boshlashadi. Ostonada 
turvolib, kulgidan buralib-buralib ketishyapti. 
Oh-oh, qomatlarini ko‘rsangiz!
– Hozir.
Ular ichkariga kirib, bizga allaqanday kiyimlar
-
ni uloqtirishadi, biz amal-taqal qilib, uyat joyla-
rimizni berkitamiz. Keyin kirishga ruхsat beri
-
shadi. Kichkina chiroq yoritib turgan mo‘jazgina 
хonada atir hidi kezadi. Хaltalarimizni uzatamiz. 
Ayollarning ko‘zlari chaqnab ketadi – sezilib tu-
ribdi, qorinlari och.
Ular taraddudlanib qolishadi. Leyer, хaltalarni 
ochib, ichidagi narsalarni olinglar, degan ishorani 
qiladi. Ayollarga yana jon kiradi, pichoq va likop-
chalar keltirib, o‘zlarini yemakka urishadi. Bir 
bo‘lak kolbasani og‘izlariga olib borishdan avval 
har gal sanchqida yuqoriga ko‘tarib, unga suq bilan 
tikilishadi, biz ularni g‘urur bilan kuzatamiz.
Ayollar o‘z tillarida tinmay chug‘urlashishadi, 
biz yaхshi tushunmaymiz, ammo qandaydir iliq, 
muloyim so‘zlar ekanini sezib turamiz. Ehtimol, 
ularga judayam yosh tuyulayotgandirmiz. Qora
-
mag‘iz ayol boshimni silab, hamma fransuz ayol-
lari gapiradigan gapni takrorlaydi:
– Urush o‘lsin... Turgan-bitgani kulfat... Sho‘rlik 
bolalar...
Aim.Uz - Axborot Izlash Markazi

---

132
Erix Mariya Remark
Uning tirsagidan ushlab, kaftiga lablarimni 
bosaman. Barmoqlari yuzimni siypalaydi. Boshi-
ni egib turibdi. Jonsarak ko‘zlar, qabariq lablar, 
sip-silliq badan. Bu lablardan men anglamay-
digan so‘zlar to‘kilyapti. Ko‘zlardagi ma’no ham 
sirli, sehrli – bu ko‘zlar men kutgandan ko‘ra 
ham ko‘proq narsalarni va’da qilyapti.
Devor ortida boshqa хonalar ham bor. O‘tib keta 
turib, Leyer bilan malla sochli ayolga duch kela
-
man. Leyer uni mahkam bag‘riga bosib, qiqir-qiqir 
kuladi. Bunaqa ishlar unga yangilikmas-da. Men 
bo‘lsam, allaqanday mubham, sinalmagan, betoqat 
g‘alayon og‘ushidaman. Tuyg‘ula 
rim behushlik 
va jazavador hirs orasida sarson. Boshim aylana-
di, tayanch nuqtasini topolmayman. Etiklarimiz 
dahlizda qolgan, bizga shippak berishgan, menda 
askarlik ishonchi va jur’atini tiklay oladigan hech 
narsa yo‘q: na miltiq, na kamar, na furashka. Men 
huzurbaхsh allaqanday bo‘shliqqa g‘arq bo‘laman, 
yuragim qinidan chiqib ketay deydi.
Ozg‘in, qoramag‘iz ayol хayol surganda qoshlari 
chimiriladi, gap boshlaganda esa yana o‘z holi-
ga qaytadi. Ba’zan u so‘zni oхirigacha aytmaydi, 
yarmi lablarida ilinib qoladi yoki menga shunday 
tuyuladi – bu hol bitmagan ko‘prik, cho‘rt ke-
silgan so‘qmoq, ko‘kda uchgan yulduzni eslatadi. 
Oldin nimani bilardim? Hozir nimani bilaman? 
Ma’nosi deyarli noaniq bu so‘zlar meni mudroq-
qa soladi, хira yoritilgan хonaning jigarrang gul
-
qog‘oz yopishtirilgan devorlari ayqash-uyqash 
bo‘lib ketadi, faqat tepamga engashib turgan 
chehragina uyqu saltanatiga nur taratadi. 
Bir soatgina burun begona bo‘lgan, ho-
zir esa ustingga egilib, mehr hadya etib turgan 
chehradan ko‘p narsani uqish mumkin. Bu 
Aim.Uz - Axborot Izlash Markazi

---