Бағдарламасы негізінде оқытуды көздейді. Оқулықтың жазылуында

Бақылау үшін сұрақтар 
 1. Аз комплектті ауыл мектебінде оқу жұмысын ұйымдастыру 
ерекшеліктері неден тұрады? 
2. Аз комплектті мектепте сабақ өтудің тұжырымдық схемасын түзіңіз. 
3. Өзіндік жұмысты жолға қою ерекшеліктері неден тұрады? 
II. БӨЛІМ. ЖЕКЕ МЕТОДИКАНЫҢ МҮШЕЛЕРІ 
16-§. Теріс болмаған бүтін сандарды номерлеуге үйрету методикасы 
 
Осы тақырып бойынша студенттердің білім дағдыларына қойылатын 
талаптар, әр студент: 
1) концентірлер бойынша “немерлеу” тақырыбының мазмұны мен 
міндеттерін білу; 
2) оқушылардың меңгерулерін жетілдіретін жаттығулар жүйесін істеу 
процесін білу; 
а) пән аралық байланыстылық және сандардың таңбалар бойынша өзара 
үздіксіздігіне қатысты методтар; 
ә) натурал сандардың ретін пайда етудің тәсілдері; 
б) санның ондық құрамы туралы; 
в) концентрлер бойынша сандардың оқылуы мен орналасуы; 
г) жаңа санақ бірлігінің пайда болуы; 

---

96 
І) концентрлер бойынша сандардың орналасу құрамы; 
д) таңба бірліктері бойынша қатынас; 
е) сандар құрамының оқылу және жазылуын білуі керек. 
Тақырыпты үйрену барысында көрнекілікті пайдалануды білу керек: 
— тақырып бойынша бағдарламаның талаптары негізінде сандарды 
таңба қосылғыштарының қосындысы формасында бейнелеу; 
— оқулық бойынша көрнекіліктер негізінде сұхбаттар өткізу. 
—оқу материалын меңгеруді дамытуға және күшейтуге тиісті 
дидактикалық ойындарды таңдау; 
— білім, біліктілік және дағдылардың пайда болуы бойынша түрлі 
методтар және жаттығулар, өзіндік жұмыстар түзу; 
—түрлі көріністегі көрнекі құралдардың негізінде жаңа материалды 
және өтілген материалдарды нығайту және баяндауды білу. Номерлеу 
методикасының басқышында оқытушының міндеті балалардағы санау 
біліктілігін қалыптастыру және 1-10, 100 ішінде, 1000 ішінде және көп 
таңбалы сандарды санай азайтуды, дидактикалық принциптердің негізінде 
натурал реттің түзілуін ашу және бұл негізде санды натурал ретінің мүшелері 
ретінде сипаттаудан тұрады. 
Мұның үшін оқушылардың төмендегілерге қол жеткізуін қамтамасыз ету 
қажет: 
1) оқушылардың шама және сан жөніндегі түсініктерін анықтау; 
2) предметтерді санауды қалыптастыру; 
3) 1-ден 10-ға дейінгі сандардың ретін жақсы меңгеруі қажет; 
4) заттарды санауды және санау тәртібі берілгенде әрбір заттың берілген 
тобындағы реттік цифрын айта алуы тиіс; 
5) сандардың 1-ден 10-ға дейінгі қатардағы әрбір санның қалай пайда 
болуын саналы түрде меңгерулері қажет; 
6) цифрларды оқуы және бір цифрды заттардың сәйкес санымен сәйкес 
түрде қоя білуі қажет; 
7) сандарды салыстыруды білу тиіс; 
8) 2, 3, 4, 5 сандарының екі қосылғыштарынан тұратын сандардың 
құрамын нығайтып, меңгеруі тиіс; 
9) 2+1, 4-1, 1+3 және тағы басқа көріністегі математикалық жазуларды 
оқи алуы, мұндай жазуларды анық суреттермен сәйкес қоюды білуі қажет; 
10) мөлшердің көмегінде предметтерді өзара салыстыру, “көп”, “аз”, 
“артық”, “биік”, “төмен” сияқты ұғымдарды салыстыруда және дөңгелек, 
квадрат, үшбұрышты бір-бірінен ажырата азайтуды және атын айта алуы 
тиіс. 
Номерлеу методикасы натурал сандар мен нөл туралы мәліметтерді 
ондық, ұзындық, мыңдық, көп таңбалы сандардың концентреттері бойынша 
енгізуді көздейді. 
Математика бағдарламасы ең алдымен натурал сандармен төрт 
арифметикалық амалды орындауды өз ішіне алады. Бұл математиканың 
ядросын құрайды. Сонымен қатар алгебра және геометрияның ұғымдары, 

---

97 
негізгі мөлшерлер енгізілген, олар арифметикалық амлдармен қажетті 
орында қосылып оқытылады. 
N-ді нөмірлеу және олардың үстінде арифметикалық амалдарды орындау 
бастауыш математика курсының негізін құрайды. Онда алгебра мен 
геометрия элементтері оқытылады. Бағдарламада натурал сандар мен нөл 
туралы мәліметтерді жайлап ондық, жүздік, мыңдық және көп таңбалы 
сандардың концентірін (қайталау) кіргізу көзделеді. Бұл ондық санақ 
жүйесінің ерекшеліктерімен, ауызша және жазбаша цифрларды айту, рет-
ретін, үлкен-кішілігін меңгеру көзделеді. 
1-ондықпен нөл саны да бірге үйретіледі. Оны негізгі жиынның 
сипаттамасы ретінде берілген. Номерлеу барысында 11-20, кейін 21-100 
ішінде сандарды номерлеу қарастырылады. 1-, 2-, ... ондықтарды пайда ету, 
бірге ондықтарды, яғни ондық санақ жүйесінің маңызы түсіндіріледі. Келесі 
сабақтарда 100 ішінде, 1000 ішінде және көп таңбалы сандар ауызша немесе 
жазбаша номерлеу, арифметикалық амалдар орындау, компоненттердің 
аттарын үйрету жүзеге асырылады.