Microsoft Word Foydali qazilma end doc

10-rasm. Molibdenning ishlatilishi.  
1-turbina disklari, 2-radiolampalar, 3-avia-avtodvigatel qismlari, 
4-shesternyalar, 5-o‘q otar qurol stvollari va snaryadlar.
 
 
QALAY KONLARI. 
Qalay – yengil eriydigan, cho‘ziluvchan, kimyoviy ta’sirga chi-
damli bo‘lgan va turli metallar bilan qotishmalar hosil qilish qobi-
liyatiga ega bo‘lgan oq kumushsimon rangdagi metalldir. Qalayning 
asosiy qismi oq tunuka tayyorlashda, tipografik qotishmalar olishda va 
turli emallar olishda qo‘llaniladi (11-rasm). Qalayning erish harorati 
231°С, qaynash harorati 243 °С, solishtirma og‘irligi 7,3. Qalayning 
klarki 0,0025. Qalayning dunyo bo‘yicha tabiiy zaxirasi 2005 yil ma’-
lumoti bo‘yicha 11 mln t Bir yilda dunyo bo‘yicha 261,9 ming t qalay 
ma’dani qazib olinadi. Shundan 116,2 ming t Xitoy ishlab chiqaradi. 

---

 
67
Qalay 20 ga yaqin mineral tarkibiga kiradi. Ularning asosiylari- 
kassiterit, stanin (11-rasm). Qalayning asosiy konlari quyidagilarga 
mansubdir: 
1. Pegmatit konlar – Zairda (Manono-Kitotolo). 
2. Gidrotermal konlar- Rossiyada (Onon, Xrustal konlari), O‘z-
bekistonda (Qarnob, Lapas konlari). 
3. Vulkanogen gidrotermal konlar – Rossiyada (Smirnov, Xap-
cherang). Boliviya, Meksika, Yaponiya, Xitoydagi konlar. 
4. Greyzen konlari – Rossiyada (Chapayev koni), Qirg‘izistonda 
(Aqtas koni). 
5. Skarn konlari – Markaziy Osiyodagi Mayxura va Rossiyadagi 
Smirnov koni. 
6. Sochma konlar – bunday konlarining 70 foizi chet ellarda; 30 
foizi Rossiyada. Rossiyada Pirkakat, Deputat, Malayziyada Perak. 
Perak koni eng ulkan konlardan hisoblanadi.