hududda islom davlati tuzish g'oyalari
ilgari surilgan ham da AQSH
bilan Isroil tashkilotning asosiy d ushm ani sifatida baholangan.
S huningdek, F alastin n i yahud iy lard an ozod qilish h am asosiy
m aqsadlardan biri sifatida e ’tirof etilgan. Isroil armiyasining Livanga
bostirib kirishi natijasida ko‘plab tinch aholining qurbon b o ‘lishi va
«Hizbulloh»ning isroilliklarga qarshi kurashda faol ishtirok etishi tash
kilotning ommaviylashuvi va k o‘plab livanliklarning unga a’zo b o ‘li-
Shiga sabab bo‘ldi.
:
1985-yilning yanvar-fevralida Isroil qo‘shinlari Livandan chiqib
fcetgach, «Hizbulloh» xorijdan olgan katta miqdordagi yordam evaziga
Bayrut va Livanning janubiy hududlari ustidan deyarli to la nazorat o‘matdi.
1992-yilda tashkilot tuzilmasida jiddiy o'zgarishlar amalga oshirildi.
Xususan, uning harbiy qanoti •— «Islom qarshilik harakati»
m ustaqil
k ash k ilo t sifatida ajralib chiqdi. Shuningdek, m aktab, shifoxonalar
p jch ish kabi ijtimoiy dasturlarni amalga oshirish va ochiq siyosiy
Ifeoliyatni kuchaytirishga alohida e ’tibor berila boshlandi. Xususan,
J*Hizbulloh» Livan parlamenti saylovlarida ishtirok etib, 1992-yilning
Jfcuzida 128 o ‘rindan 8ta, 1996-yiii 7ta hamda 2000-yili 12ta joy olishga
Sfcrishgani ham m azkur jarayonga xos evolyutsiyani yaqqol ko'rsata
l^ la d i deyish m umkin.
11
Ayni paytda, «Hizbulloh»ning 2000-yilda
Livan parlam entiga
lo 'tk a z il g a n sa y lo v la r o ld id a n e ’lo n q ilg a n d a s tu ri ta s h k ilo t
lltrategiyasida jiddiy o‘zgarishlar sodir bo'lganini, chunonchi, G'arbga
b a r s h i kayfiyatlarning deyarli yo'qligi, dunyoga m a ’rifiy islom ni
f tarqatish asosiy maqsad sifatida e ’tirof qilingani bilan ajralib turishini
qayd etish zarur.
Bugungi kunda «Hizbulloh»ni bosh kotib rahbarligidagi 12 kishidan
iborat kengash («sho‘ro») boshqarmoqda. 0 ‘z navbatida, sho‘roga quyi
pog'onadagi diplom atiya,
mafkuraviy, ijtimoiy-siyosiy, harbiy va
razvedka b o ‘limlari faoliyatiga rahbarlik qiladigan har biri 15 kishidan
iborat Siyosiy byuro va Ijroiya qo‘mitasi bo'ysunadi. «Hizbulloh»ning
m a’naviy rahbari shayx Xoji Islom Husayn Fadallo bir vaqtning o ‘zida
Livanning shia musulmonlari jamoasida bosh qozi vazifasini ham baja-
rib kelmoqda.
Alohida batalon va maxsus guruhlarga bo‘lingan, boshqa tuzilmalar
a ’zolaridan yashil beretlari bilan ajratib turadigan 4000-5000ga yaqin
jangarilar guruhining mavjudligi tashkilotning bugungi kunda ham
yetarli
jangovar kuchlarga egaligini ko‘rsatadi.
M a ’lum otlarga ko‘ra, Livan shialari yashaydigan hududlarda
joylashgan «Hizbulloh»ning harbiy tizimida turli davrlarda Jazoir, Saudiya
Arabistoni, Afg‘oniston, Kuvayt, Sudan, Bosniya va Gersegovinadan
kelgan jangarilar tayyorgarlik o'tashgan.
«Hizbulloh» 1980—1990-yillarda AQSH va lsroilga nisbatan eng ko‘p
terrorchilik harakati amalga oshirgan tashkilot hisoblanadi. Dastavval
tashkilot jangarilari samolyotlami garovga olish, fuqarolarni o ‘g‘irlash
usullarini keng qo‘llagan bo‘lsa, keyinchalik ular ko'proq
portlovchi
moddalar ortilgan avtomashinalar va terrorchi-kamikadzelar yordamida
qo'poruvchilik harakatlarini amalga oshirish, Isroilning shimoliy hudud-
larini muttasil ravishda reaktiv minomyotlardan o‘qqa tutish vositalarini
qo‘llashga o'tgan. Xususan, 1993-yil 23-oktabrda Bayrutda tashkilotning
ikki a’zosi portlovchi m oddalar ortilgan yuk avtomashinalarini harbiy
kazarmalarga yo'naltirishi natijasida ro‘y beigan portlash oqibatida AQSH
ning 240, Fransiyaning 58 harbiy xizmatchisi halok b o‘lgan va bir
necha yuz kishi yarador bo'lgan. Um um an olganda, 1990—1995-yillar
oralig‘ida «Hizbulloh» tom onidan yuzlab kishilarning halok bo'lishiga
olib kelgan 823 ta terrorchilik xarakati amalga oshirilgan.
1994-yil 18-iyulda Argentina poytaxti Buenos-Ayresda joylashgan
Yahudiy madaniyat markazi binosida terrorchi-kamikadzening o ‘zini
portlatib yuborishi natijasida 86 kishining halok boMishi, ko‘plab
odamlarning turli darajada tan jarohati olishiga olib keldi. Bu «Hizbulloh»
tom onidan amalga oshiriladigan qo ‘poruvchiliklarning ko‘rinishi va
ko ‘lam ini yaqqolroq tasaw ur qilish imkonini beradi.
So‘nggi yillarda «Hizbulloh» yetakchilari o ‘z
faoliyatlariga ochiq
siyosiy mazmun berishga harakat qilayotgan bo‘lishlariga qaramay, uning
harbiy qanoti yil sayin jangovar qobiliyatini o ‘stirib borayotgani,
jum ladan, uchuvchisiz boshqariladigan razvedka samolyotlari bilan
qurollanayotgani uning bundan buyon ham Yaqin Sharq uchun
terrorchilik harakatlari manbai sifatida saqlanib qolishini ko‘rsatadi.
Um um an, ushbu m intaqada A ra b - Isroil
m uam molarining tugal
hal etilmagani ba’zi mutaassib guruhlar uchun diniy qarama-qarshiliklarni
transmintaqaviy darajaga ko'tarishlariga asos bo‘lmoqda. «Hizbut-tahrir
al-islomiy» tashkilotining faoliyati bunga misoldir.
Do'stlaringiz bilan baham: 
