Qarshi kurashning

«Hizb at-tah rir al-islom iy» («Islom ozodlik p artiyasi»).
Tashkilotgal953-yilda Taqiyiddin Nabahoniy (1909—1979) tom oni­
dan asos solingan.
Dastavval o ‘ziga Falastinni yahudiylardan ozod qilishni maqsad 
qilgan Nabahoniy, keyinchalik m usulm on davlatlarini birlashtiruvchi 
xalifalik davlatini qurishni bosh maqsad deb e’lon qildi.
T a’limot nazariyasi Nabahoniy va uning izdoshi Abdul Qaddim 
Zallumning «Islom nizomi», «Islom davlati», «Xalifalik», «Islomiy olamga 
qaynoq nidolar» va «Hizbut-tahrir»ning tushunchalari», «Demokratiya
- kufr nizomi» va «Siyosiy ong» kabi asarlarida bayon etilgan. Ularda 
G ‘arb sivilizatsiyasi va dunyoviy davlat tam oyillari qoralangan, 
dem okratiya, konstitutsiya, saylov kabi siyosiy in stitu tlar inkor 
qilingan holda, turli mamlakatlarda radikal islom g‘oyalarini targ‘ib
84

---

qilish, davlat to'ntarishi orqali hokimiyatni qo‘lga kiritish ham da xali- 
falikka asoslangan tuzumni o ‘rnatish asosiy maqsad sifatida ilgari suriladi.
«Hizbut-tahrir» i960—70-yillarda bir necha bor hukumatga nisbatan 
fitna tayyorlashda qatnashganidan so‘ng uning faoliyati Iordaniya va 
Misrda, keyinroq Suriya, Iroq, Misr, Liviya, Tunisda, shuningdek, 
Sudan va Malayziyadan tashqari deyarli barcha musulmon davlatlar, 
2003-yildan Rossiya va Germaniyada ham man qilindi.
«H izbut-tahrir» piram ida shaklidagi tuzilishga ega bo'lib, uning 
quyi pog‘onasini 5 kishilik «xalqalar»ga birlashgan «dorislar» tashkil 
ptadi. Xalqaga «mushrif» rahbarlik qilib, 4—5 m ushrifdan iborat 
« m ah alliy jihoz» «naqib»ga, naqiblar viloyat darajasida «musoid»ga 
b o‘ysunadilar. M usoidlar faoliyati mintaqaviy rahbar — «m u’tamad» 
tom onidan boshqariladi. Tashkilot rahbari — «Am irul-a’zam» tash-
I
kilotning oliy bo ‘g‘ini — «Qi’yodat» orqali m u’tam adlarning faoliyat 
y o 'n a lish in i belgilab turadi. Bunday tuzilish tash k ilo tn in g o ‘z 
faoliyatini m um kin qad ar yashirin olib borish im konini berish 
bilan bir qato rd a b utunlay fosh b o 'lish ehtim olini kam aytiradi. 
Hozirgi kunda esa tashkilot rahbarlari tom onidan ilgari surilgan 
?«Arab — Isroil m uam m olarini hal etishning yagona vositasi — 
I yahudiylarni ommaviy qirg‘in qilishdir», degan reaksion g‘oya «Hizbut- 
f tahrir»ning haqiqiy mohiyatini belgilab beradi deyish mumkin.
i
Yaqin Sharq mamlakatlari hozirgi kunda ham «Hizbut-tahrir» uchun 
faoliyat markazi sifatida saqlanib qolmoqda. Ba’zi m a’lumotlarga ko‘ra, 
faqat Iordaniya, Livan va Falastin hududlarida tashkilotning 3000— 
5000 a ’zosi faoliyat yuritadi. Tashkilotning Bayrutda chop etiladigan 
«al-Va’y» («Ong») jurnali esa hizbiy g‘oyalarni tarqatishga o'zining 
| ulushini qo ‘shib kelmoqda.
& 
«H izbut-tah rir»n in g faol harakati 1970—80-yillardan buyon 
f Pokiston, Indoneziya, Filippin, 1990-yillar boshidan esa Markaziy 
Osiyo d av latlarida, 2 0 0 3 -2 0 0 4 -y illa rd a n Q rim yarim oroli va 
Rossiyaning bir qator mintaqalarida kuzatilmoqda.
, 
Bundan tashqari, «Hizbut-tahrir» G ‘arbiy Yevropadagi bir qator 
: mamlakatlarda o ‘z bo‘linmalariga ega. Ba’zi m a’lumotlarga ko'ra, 
ta s h k ilo tn in g B uyuk B rita n iy a d a jo y la s h g a n b o ‘lin m a s i 
muvofiqlashtiruvchi markaz vazifasini bajarmoqda.
G archi «H izbut-tahrir» o ‘z faoliyatida faqat g‘oyaviy kurash 
usullaridan foydalanishni e ’lon qilsa-da, tashkilot m afkurasini 
ifodalovchi hujjatlar buning aksini ko ‘rsatadi. Xususan, «Hizbut- 
tahrir» tom onidan tarqatiladigan varaqalar va qilinadigan d a’vatlarda 
«musulmon b o im agan hukumatlarga qurolli jihod e’lon qilish zarur», 
degan g‘oyaning keng targ‘ib qilinishi, «al-Va’y» jurnalinin g 2001- 
yil iyunda chop etilgan 170-sonida islom xalifaligini qurish yoMida
85

---

barch a vositalarni q o ‘llash, h a tto , qotillik qilishning oqlanishi, 
begunoh odam larning oMimiga sabab b o ‘luvchi terrorchi-kam ikad- 
zelarning «shahidlar» qatoriga kiritilgani ham buni tasdiqlaydi.
«H izbut-tahrir» faollarining m usulm on dunyosiga m ansub bir 
q ato r davlatlarda konstitutsiyaviy tuzum ga qarshi qaratilgan terro r­
chilik amaliyotlarida ishtirok etgani ham ularning asl qiyofasini ochiq- 
oydin namoyish etadi.
Jum ladan, 1968, 1974 va 1977-yillarda «Hizbut-tahrir» a’zolari 
Iordaniyada, 1974-yilda esa Misrda harbiy isyon ko‘tarishga uringan.
2000-yil yanvarda esa Suriya huquqni muhofaza qilish idoralari tomonidan 
hukum atga qarshi g'alayonlar ko'tarishga tayyorgarlik ko'rayotgan 
tashkilot faollarining 800 nafari qamoqqa olingan.
Shu bilan birga, fitnalarning doimiy muvaffaqiyatsizlikka uchrashi, 
«Hizbut-tahrir» rahbariyati orasida ushbu harakatlar tashkilotning 
«ajralib» chiqqan qismi tom onidan amalga oshirildi, degan da’vo bilan 
aybni b o ‘yinlaridan soqit qilishga intilishdek am aliyotni keltirib 
chiqarganini ta’kidlash zarur.
Voqelik boshqa diniy-ekstrem istik tashkilotlar singari, «Hizbut- 
tahrir» a ’zolarining faoliyati ham o ‘ta radikal tus olayotganini 
ko‘rsatm oqda. 2003-yil aprelda tashkilotning Buyuk Britaniyadagi 
boMinmasi a ’zolaridan birining Isroilning Tel-Aviv shahrida joylashgan 
«Mayks Pleys» kafesida o‘zini portlatib yuborishi natijasida 23 kishi 
nobud b o ‘lgani ham buni tasdiqlaydi.
2002-yilda Filippinda qam oqqa olingan tashkilotning bir guruh 
faollaridan katta miqdordagi portlovchi m oddalar va o 'q o tar qurollar 
qo‘lga olinishi barobarida ularning «al-Qoida» terrorchi tashkilotining 
mahalliy tuzilmalari bilan yaqin aloqada bo‘lgani ham aniqlangan. Bu 
esa «H izbut-tahrir» tashkiloti o ‘z faoliyatini xalqaro terrorchilik 
tizim ining tarkibiy qismi sifatida tashkil etayotganidan dalolat beradi.