Psixologik trening asoslari

2.Paralingvistik
ta’sir- bu nutqning atrofidagi nutqning bezovchi, uni 
kuchaytiruvchi yoki susaytiruvchi omillar. Bu nutqning baland va past tovushda 
ifodalanayotgan, artikulatsiya , tovushlar, to’xtashlar, dudiqlanish, yo’tal, til, 
bilan amalga oshiriladigan harakatlar, nidolar kabilar kiradi. Shunga qarab, 
masalan, do’stimiz bizga biror narsani va’da berayotgan bo’lsa, biz uning qay 
darajada samimiyligini bilib olamiz.
3.Noverbal
ta’sirning ma’nosi nutqsizdir. Bunga suhbatdoshlarning fazoda 
bir-birlariga nisbatan tutgan o’rinlari, holatlari (yaqin, uzoq intim) qiliqlari, 
mimika, pantomimika, qarashlar, bir – birini bevosita his qilish, tashqi qiyofa, 
undan chiqayotgan turli signallar, (shovqin hidlar) kiradi Ularning barchasi 
muloqot jarayonini yanada kuchaytirib, suhbatdoshlarning bir-birlarini yanada 
yaxshiroq bilib olishlariga katta yordam beradi.

---

149 
3. Munosabat o‘rnatish va uni maromida ushlash texnikasi.
Muomalaga kirishuvchi tomonlarning o’zaro bir-birlarini tushunishga olib 
keluvchi yo’l yoki marom o’z navbatida o’sha shaxslarning o’zaro bir-
birlarini mavqe bo’yicha bilishni ta’minlaydi. Muloqotning psixologik 
tizimidan shu narsa ma’lumki, uning uch asosiy qismi, ya’ni muomala 
sub’ektlarining o’zaro bir-birlari bilan axborot, hissiy kechinmalar va fikr 
almashinuvini ta’minlovchi kommunikativ, o’zaro bir-birlarining xulq - 
atvorlariga ta’sirlarini belgilovchi interaktiv va bir-birlarini to’g’riroq, 
aniqroq idrok qilish va baholashlarini ta’minlovchi pertseptiv tomoni mavjud. 
Ushbu tizimning har bir tomoni muomalaning zaruriy va muhim tarkiblari 
hisoblanib, uning uchinchi bo’lagi shaxslararo ta’sir o’tkazish uchun juda 
muhimdir. Chunki muomalaga kirishuvchi shaxslar bir-birlarini yaxshi 
tushunishlari uchun, avvalo, suhbatdoshning yuzi, hissiy kechinmalarini 
idrok qilgan holda fikran uning mavqeyda tura bilishi, o’zini uning o’rnida 
his qilib, o’zida hukm surayotgan his-tuyg’ular doirasida uning holatiga 
kirishga intilish (identifikatsiya), qolaversa, bu jarayonda individual va 
ijtimoiy ongda mavjud bo’lgan mutlaq stereotip, ongda o’rnashib qolgan 
tasavvurlardan foydalanishi (stereotipizatsiya) ushbu jarayon to’g’ri 
kechishini ta’minlab turadi. Lekin bu jarayonlar shunchalik tez va qisqa 
fursatda kechadiki, shaxs ba’zan o’zidagi ana shunday qiyoslashlarni ongsiz 
ravishda, hayotiy tajriba orqali o’rnashib qolgan shablonlar - qoliplar asosida 
amalga oshiradi, shuning uchun ayrim hollarda muloqot samarasiz yoki xato 
kechishi mumkin. Ana shunday xatoliklarga olib keluvchi jarayon ijtimoiy 
psixologiyada