Leksemalarida graduonimiya bitiruv malakaviy ishi

Esdan chiqarmoq, unutmoq.
Bu fe‟llar anglatgan umumiy ma‟no 
yodidan, xotirasidan ko„tarilmoq ma‟nosi bo„lsada, bu fe‟llarda ham 
darajalanish kuzatiladi va ularni quyidagicha darajladik hamda fikrimizni 
misollar bilan ko„rsatishga harakat qildik. 
Men sen haqingdagi barcha xotiralarni allaqachon esimdan chiqarganman. 
Maktab yotqxonasida o„tkazgan birinchi tunimni hanuz unutolmayman. 
(G.Ernazarona, tiyramoq tushlari.) 
Achinmoq, afsuslanmoq, pushaymon qilmoq. 
Bu fe‟llar afsuslanish ma‟nosini o„zida umumiy ma‟no sifatida 
saqlasada, lekin baribir ma‟noning past darajadan yuqori darajaga ko„tarilib 
borishini ko„ramiz, buning aniqroq ifodsini misollardan anglaashimiz mumkin. 
Bugun uning uchun dunyo faqat oq va qora ranglardangina iborat, endi u hech 
kimni sog„inmaydi, hech kimga achinmaydi (doimiy sogg„inch ham oxir oqibat 
odamni bag„ritosh qilib qo„yarkan) ( G. Ernazarova, tiyramoq tushlari) 
Quvonmoq, xursand bo‘lmoq, mamnun bo‘lmoq.
Bu fe‟llar quvonch 
ma‟no bo„yog„i bilan umumiylikni tashkil qilsada, lekin ko„tarinkilik ruhi oshib 
boradi va bu darajalanish qattorini tashkil qiladi.
Seni ko„rganda quvonchdan ko„zlari chaqnaydi, negaki, u seni sevadida. 

---

40 
Ko„zlaring menikiga o„xshaydi. Dadangga o„xshash og„ir, bosiq, vazmin 
ekaningdan xursandman. 
Bundoq o„ylab qarasam, u meni “aybni bo„ynida” bo„lib uydan chiqib 
ketishimni, daydi- “bomj” ga aylanishimni poylaganga o„xshaydi. Men axmoq 
esa uning bu „jonkuyarlik”laridan mamnun edim. 
Aybidan o‘tmoq, kechirmoq. 
Bu fe‟llar uchun umumiy ma‟no nuqson qusur kamchiligidan o„tmoq 
bo„lsada, lekin bu fe‟llar orasida nozik ma‟no farq bor. Ya‟ni mano bir fe‟ldan 
ikkinchisiga qarab kuchaymoqda. Bu fe‟llardagi darajalanish qatorini tashkil 
qiladi.
U shunday toza ko„ngilli qiz ediki, hammaning aybidan o„tdi. 
Istaganingdan ortig„ini bilolmasam,tiyiqsiz xohishlarim burch va mas‟uliyat 
otlig„ zanjirlar bilan kishanlabtashlangan, ehtirosim jilovi nomusning qo„liga 
tutqazib qo„yilgan,tamoman begona, yod bir umrda yashayotgan bo„lsam ham 
sizni kechirayotgandayman.