Усмонхон алимов

 
«Ўлим тўшагида 
ётганларга “Ла илаҳа иллаллоҳ”ни ўрга тинглар»,
 
дедилар
 
(Имом Муслим ривояти).
Муоз ибн Жабал (розияллоҳу анҳу) ривоят қи лади.
Расулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи ва саллам):
 
“Ким нинг 
охирги сўзи “Ла илаҳа иллаллоҳ” бўлса, жаннатга кира
­
ди”,
 
дедилар
 
(Абу Довуд ва Ҳоким ривояти).
Касални зиёрат қилиш одобларини Аллоҳ қодир қил­
ганича баён этдик. Шояд, фарзанд тарбиялаш жа раёнида 
муҳтарам мураббийларимизнинг илм ва таж рибалари­
га бу кўрсатмалар озгина бўлса­да фойда берса, камина 
улардан дуо ва Улуғ Раб бимиздан улкан ажру савоблар 
умид қилиб қоламан. 
ТАЪЗИЯ БИЛДИРИШ ОДОБИ
Ушбу одоб борасида муҳтарам уламоларимиз, устоз­
ларимиз битган жуда кўп мўътабар манбалар бор. Бун­
дай ҳолатга ҳар бир мусулмон фарзанди учраши таби
­
ий бир ҳол бўлгани учун ҳам унга бу одобни сингдирмоқ 
лозим. Инсон ҳаёт экан, ўлим соя солиб туради. Ҳар бир 
киши ота­онаси, яқини, қадрдони, азизи ёки дўсту би
­
родарини бир кун келиб йўқотади. Шу важдан мусибат
­
зада хонадонга бориб таъзия билдир моқнинг ўзига хос 
тартиб­қоида ва одоб­ахлоқлари мавжуд бўлиб, уларни 
ўрнида қўллаш лозимдир. 
Мусибат етган ҳолатда
Агар бир киши биродарининг вафот этганини эшит са: 
«Инна лиллаҳи ва инна илайҳи рожиъун», дейиши ке рак.
Аҳли мусибатга хоҳ дафндан илгари, хоҳ дафндан 
сўнг, таъзия изҳор қилиш мустаҳаб. Имом Му ҳаммад 
www.muslim.uz

---

 
Усмонхон Алимов

233
(раҳматуллоҳи алайҳ) наздиларида, таъзия уч кунгача 
жоиз. Ундан сўнг макруҳдир. 
Тобут олиб кетаётган кишиларга сукут вожибдир. Бу 
ҳолда зикр ва фикрга машғул бўлиш мустаҳаб. Ле кин 
зикр жаҳрий (баланд) қилинмайди. Аёлларнинг тобут 
орқасидан чиқишлари макруҳдир. 
Аҳли мусибат қуйидагиларни айтади ва сабр қила­
ди: «Инна лиллаҳи ва инна илайҳи рожиъун. Аллоҳумма 
ажирни фи мусибати ва ахлифли хойрон минҳо».
Аҳли мусибат овоз кўтариб йиғламаслиги лозим бў­
лади. Ҳадиси шарифда келишича, аҳли мусибатнинг 
овоз чиқариб йиғлашидан маййит азоб тортади.
Маййитни кўмганидан сўнг ҳар ким ўз ишига кета
­
ди. Бир ерда йиғилишиб ўтирилмайди, чунки бу май йит 
учун ёмондир.