А. Пирматов, С. Л. Матисмаилов, Қ.Ғ

 
3- асосий чўзиш зонасидаги 
қўшалоқ зичлагич 
140-расм. Зичлагичларнинг ўрнатилиши 
 

---

192 
5.2. Пиликлаш машинасининг ишлаши. 
Пиликлаш машинасининг 
вазифаси пилтани керакли чизиқий 
зичликгача ингичкалаштириш, маҳсулотни пишитиш ва ғалтакка ўрашдан 
иборат. Пилта чўзиш асбобида ингичкалаштирилади, уни ташкил этувчи 
толаларнинг учлари тўғриланади, текисланиб параллеллаштирилади ва ундан 
нозикроқ пилик ҳосил қилинади. Пилтачага пишитиш механизми ѐрдамида 
бурамлар берилиб пишитилади - пилик шакллантирилади. Пиликни кейинги 
босқичда ишлатишга қулай бўлиши учун ўраш механизми воситасида 
ғалтакга ўраб, ундан паковка ҳосил қилинади.
Хорижий фирмалардан «Ритер» ва «Цинзер/Оэрликон» 
пиликлаш машиналари ҳам Ўзбекистон корхоналарида ўрнатилиб 
ишлатилмоқда. Уларнинг юқоридаги пиликлаш машиналаридан 
кескин 
фарқланадиган 
томонлари 
бўлмаса -да, 
конструктив 
хусусиятларга эга. Пиликлаш машинасининг умумий кўриниши 
128-расмда, технологик схемаси эса 141-расмда кўрсатилган.
Машинанинг тузилиши ва ишлашини ўрганишда унинг 
технологик схемасидан фойдаланилган. 
141-расм. Пиликлаш машинасининг схемаси.
1-таз, 2 йўналтирувчи валлар, 3 -чўзувчи асбоб, 4-пилик, 5 -
рогулка, 6-урчуқ, 7-ғалтак, 8-устки корретка, 9-ричаг.

---

193 
Машинанинг таъминлаш зонасида 4 қатор қилиб ўрнатилган 
таз 1 лардан пилик олиниб, таъм инловчи валик 2 ни қамраб ўтади 
ва чўзувчи прибор 3 дан ўтиб керакли миқдорда чўзилиб янги 
махсулот - пилик 4 кўринишга келтирилади. Пилик рагулка 5 нинг 
кавак шохидан ўтиб урчуқ 6 нинг учида у билан бирга 
айланаѐтганлиги учун ғалтак 7 га ўралади. Ҳар бир ўрамни бир-
бирига нисбатан сижитиб туриши учун устки корретка 8 вертикал 
ўқ бўйлаб илгарилама - қайтма харакат қилади. Унинг охиста бир 
меъѐрда силкинмасдан харакатланишини ричаг 9 таъминлаб 
туради. Урчуқлар пастки корреткадан ҳаракат олади.
Машинанинг таъминлаш зонаси катта сиғимли диаметри 600 
мм тазлар жорий қилиниши билан бир хил рамкали кўринишда 
чиқарилмоқда (141-расм). Бу билан чувалиб таздан чиқаѐтган 
пилталарнинг пиликлашнинг биринчи жараѐнни чўзишгача бўлган 
масофа катталашиб, қалбаки ўз оғирлиги таъсирида чўзилишининг 
олдини олиш мақсадида йўналтирувчи валиклар бир маромда 
айланиб туради.