O zbekiston respublikasi sogliqni saqlash vazirligi toshkent pediatriya tibbiyot instituti

Mavzuning klinik moxiyati
1. 
K o'z 
kasalliklari 
bilan 
m axsus 
shifokorlar 
oftalm ologlar 
shug'ullanishadi.K o'z kasalliklar ja m i kasalliklam ing 4-6 foizga yaqinini 
tashkil etadi.
T ug'm a kasalliklar ham ko'p uchraydi. M asalan birgina rodopsin gcnining 
40 ga yaqin m utatsiyasi yozilgan. D altoniklar - rangni ajrata olm aydilar, 
dixrom atlar yashil va ko'kni, m onoxrom atlar faqat ko'kni ajrata oladilar.
Ba’zi bir kasalliklarda gavxarda m odda alm ashinuvi buzilishi tufayli u 
xirallashadi, bu holat katarakta deyiladi va ko'z yaxshi ko’rm ay qoladi.
250

---

X iralashgan gavxam i olib tashlab, o'rniga sun'iy gavxar qo'yish usuli 
bilan davolanadi. K o'z tug'm a kasalliklaridan biri bu burun-yosh nayining 
atreziyasidir.
151. E shituv dog’ m akula tuzilishi. (sxem a) (K olm er bo'yicha) 
A -yorug'lik m ikroskopi ostida
1. tayanch hujayralar
2. scnsocpitclial hujayralar
3. luklar 
•
4. nerv oxirlari
5. m iyclin nerv tolalari
6. ottolit m cm branasi 
B-hujayraning ultram ikroskopik tuzilishi.
1. kinotsiliya
2. stereotsiliya
3. kutikula
4. tayanch hujayra
5. kosasim on nerv
6. efferent nerv oxiri •
7. afferent nerv oxiri
8. m iyelin nerv tolasi-dendrit
251

---

Tam bilish piyozchasining tuzilishi
T a'm bilish piyozchasi ham sczuvchi tayanch va kam bial hujayralardan 
iborat, ular til so'rg’ichlarida joylashadilar. Sczuvchi hujayralar tuklari ta'm
bilish teshikchalari orqali og'izga tushgan ovqat m oddasining m azasini 
sczadilar.
152-rasm. Ta’m bilish piyozchasi.
1. to'q tayanch hujayralar 
la-m ayda so'rg'ichlar
2. cho'zinchoq sensoepilelial hujayralar
3. til epilcliotsitlari
4. bazal hujayralar
5. pcrcferik hujayralar
6. bazal m cm brana
7. ncrv tolalar
8. m ukoprotcidlar
9. ta'm bilish tcshigi
K o'z kam eralarida bosim ning ortib kctishi - glaukom a kasailigi ham
xavfli kasallik hisoblanadi. Bu vaqtda Shlcm m ov kanali orqali suyuqlik vcnoz 
sinusiga yaxshi kctm aydi
B urunning surunkali kasalliklarida, burun shilliq pardasi atrofiga 
uchragan vaqtlarda xid bilish pasayib kctadi.
2. 
Q uloq kasalliklari bilan otolaringolog shifokorlar shug'ullanishadi. 
Q uloq kasalliklarida tug'm a garanglik ham uchraydi, bunda birgina tukli 
• xujayrlar cm as, balki falangsim on D cyters hujayralarining ham roli bor. 
U ndan tashqari ayrim anlibiotiklar tasirida (gcntam itsin, stretom ilsin) tukli 
hujayralar ishi m um kin,va bu garanglikka olib kcladi.
252

---