Tema Avtomatik boshqarishning asosiy turlari Reja

 
Р1 
IQ1
R
3 
D
3
Компьюте
р 

---

2.9-rasm 
 
 
 
 
2.10-rasm. 
TJABT faoliyatining umumlashtirilgan tizimi. 
Kimyo va oziq-ovqat sanoatining moddiy asosini texnologik jarayonlar 
tashkil qiladi, ularni boshqarish natijada esa ishlab chiqarishning kerakli 
ko‘rsatkichlari yaratiladi. Texnologik jarayon tushunchasiga texnologik 
jarayonning aynan o‘zi yoki bo‘limi va bu jarayonni amalga oshiradigan 
texnologik uskunalar kiradi. Shuni ta’kidlab o‘tish kerakki, datchik va ijro etuvchi 
mexanizmlar texnologik uskunalarning tuzilish elementi bo‘lishiga qaramay, 
TJABT ning texnik vositalari qismiga kiradi. Shu nuqtai nazardan qaralganda 
texnologik jarayonni yoki bo‘limni boshqarish - uskunalar, apparatlar yoki 
agregatlarning ish holatini boshqarish demakdir. 
Bu ma’noda boshqarilayotgan texnologik jarayon deganda kirishdagi nazorat 
qilinayotgan parametrlari aniqlangan, obyektning kirishidagi ta’sirlari bilan chiqish 
parametrlari orasidagi bog‘lanishi topilgan va jarayonning boshqarish usullariga 
asoslangan jarayonga aytiladi. 
Texnologik jarayonning kirish va chiqish parametrlari haqidagi axborot 
o‘lchov asboblarining datchigi va axborotni kiritish-chiqarish kompleksi orqali 
raqamli hisoblash mashinasiga (RHM) boradi. Bu axborotni (yoki uning bir 
qismini) operator ham aloqa qurilmasi orqali RHM ga kiritishi mumkin. Bu holda 
operator nazorat qurilmasidagi ko‘rsatkichlardan foydalanadi. Boshqaruvchi RHM 
oldindan belgilangan algoritmlar va boshqaruv dasturi, boshqarish maqsadi, 
tanlangan optimallash simvoli, cheklashlar asosida ma’lum bir tartib bilan kirgan 
Programma algoritmlari 
Boshqarish maqsadi, optimallash simvoli, 
cheklashlar 
Kiritish-chiqarish qurilmasi 
RHM bilan operator aloqasi 
qurilmasi 
Operator uchun control 
qurilmasi 
Ijro etuvchi organlar 
RHM 
Operator 
Boshqaruv obyekti 
Datchiklar 

---

axborotni qayta ishlaydi. Tizim texnologik jarayonini avtomatik rejimda 
bosharishi mumkin yoki boshqarish rejimi shunday bo‘lish mumkinki, unda 
boshqaruvchi raqamli hisoblash mashinasi (RHM) aloqa qurilmasi orqali 
operatorga texnologik jarayonni ijro etuvchi organlar yoki topshiriq bergichlarni 
masofadan turib boshqarish uchun ma’lum tavsiyalar beradi (ya’ni, «maslahat 
rejimi»). 
ARSlarning asosiy o‘ziga xos jihati ularda boshqarish obyekti 
avtomatlashtirish sistemasining tarkibiy elementi sifatida qaraladi. 
Boshqarish masalasining asosiy maqsadiga ko‘ra ARSlar stabillovchi, 
dasturiy boshqarish va kuzatuvchi sistemalarga bo‘linadi.