1 O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta ta’lim vazirligi

 
 
 

---

 
 
216 
 
 
 
30
 
-rasm. Papovaviruslarni tashqi ko‘rinishi (76) 
 
 
Xususiyatlari
Papovaviruslar virionlari tashqi qobiqqa ega emas. Ular ikosaedrik 
simmetriya asosida tuzilgan, diametri ix 45dan to 55 nm gacha. Virus zarralari 
tashqi 7 = 7 reshetka hosil qiladigan 72 kapsomerdan tuzilgan. Genomi bitta 
halqali, ikki zanjirli, mol. masssi (3—5) • 10
6 
ga teng
DNK dan iborat. Viruslar 
beshtadan ettitagacha struktura oqsillaridan iborat. Replikatsiya va virus 
yig‘ilishi yadroda, virionlarni ajralib chiqishi hujarani parchalanishidan so‘ng 
sodir bo‘ladi. Ko‘pgina viruslarni kasallantiradigan ho‘jayinlari spektri tor 
doirada. Ba’zi papovaviruslarga xos xususiyat ho‘jayin – hujayrani 
transformatsiya va onkogenez qilish xususiyatiga ega. 
 
Odam papillomasi virusi (VPCH)
– bu Papovaviridae oilasiga kiruvchi 
DNK- tutuvchi virus bo‘lib, teri va shilliq qavvatlarga zarar keltiradi, unday 
hujayralar o‘sishi chegaralanib qoladi va o‘z-o‘zidan regressiyalanish boshlanadi. 
Bu infeksiya odatda tez-tez jinsiy yo‘l orqali o‘tadi, bu oddiy hol hisoblanadi. 
Oddiy hol deyishga 50 foyiz jinsiy aktiv katta yoshdagilar bir yoki birnecha 
VPCH tiplari bilan kasallangan bo‘ladi, bularni 50 foyizi tranzit usulda yuqadi. 
Bu infeksiyani klinik belgilari genitaliydagi genitaliy so‘gali va o‘tkir uchli 
kondiloma, yoki xalq tilida aytilishicha “xo‘roz tojisi” belgisidir. Kasallikni 
inkubatsiya davri o‘zgarib turadi – qisqa muddatli 2 hafta ichidan to 8 oygacha, 
yoki o‘rtacha davom etishi 3 oy, virusni organizmda latentligi va persistentligi 
haqida ma’lumot kam. 
Ba’zi VPCH bilan bog‘liq kasallanishlarda, har xil darajadagi neoplaziya 
rivojlanadi. Priznano, chto na sheyke matki Ba’zi VPCH tiplari bilan 
assotsiiyalangan bachadon bo‘ynida (servikal neoplaziyasida) karsinoma 
rivojlanishi mumkin, kasallikni kechish muddati har xil bo‘ladi.
Diagnostikasi. Kondilomlar diagnostikasi klinikada va gistologiya usullari 
bilan olib borilishi mumkin.