1 O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta ta’lim vazirligi

 
 
215 
so‘ng bakteriya mikroflorasi bilan aralash, ular shilimshiqsimon, ba’zan gnoynqy 
bo‘lishi mumkin. Shamollash 4 hafta davom etishi mumkin. Burun oqishidan 
tashqari ba’zi kasallarda tomoq zararlanishi (faringit) kuzatilishi, kasallarni 
yutinganda qiynalishi va tomoqni qirilishi bezovta qiladi. Tomoqni qizarishi 
kuzatiladi. Patalogik jarayon mindalinalarni ham zararlashi va ularni 
o‘lchamlarini kattalashishi, qizarishi mumkin (tonzilit) mumkin. Yuqumllik 
jarayonini kelgusi rivojlanishida traxeya, bronxlar zararlanib pnevmoniya 
rivojlanadi.. Adenoviruslarni eng tez uchraydigan belgilaridan kon’yunktivitdir, 
u kasallik birinchi kunlari paydo bo‘ladi. Ko‘zga qum to‘lgandek ko‘zni 
achishishi kuzatiladi. 
Kasallik oshqozon-ichak sistemasini ham egallashi mumkin va diareya 
kuzatiladi, ko‘ngil aynashi, qayt qilish kuzatiladi.
Qorin og‘rishi, el to‘planishi, tana haroratini oshishi va o‘ta yuqori holatlari 
kuzatiladi. Ko‘pincha 1-4 hafta davom etadi. 
Adenoviruslar meningitga o‘xshab markaziy nerv sistemasini kasallantirishi 
mumkin, bosh og‘rishi kuzatiladi. 
Adenoviruslar siydik puffagini kasallantirishi mumkin (sistit) Tez-tez siyish 
ro‘y beradi. Siydik eritrotsitlarni borligi hisobiga qizg‘ish rangga kiradi. Bu holat 
3-4 hafta davom etishi mumkin. 
Diagnostikada qon, siydik tekshiriladi, leykotsitlar miqdorini avval oshishi 
vo so‘ngra kamayishi kuzatiladi. 
Diagnoz qo‘yishda hujayra to‘qimalarida virusni ajratish va organizmda 
spetsifik antitelolarni aniqlash eng ahamiyatlilaridan hisoblanadi. 
9.5. Papovaviridae oilasi (Papovaviruslar) (75) 
Avlod: Papillomavirus 
(papilloma viruslari). 
Avlod: Polyomavirus 
(polioma viruslari).