Г>ул китаптл К. лракллнакстаппып кубла ранонллрыпда жасай- тугын клракалпаклардын этннкалык составы, сол гсрригориядагы

-«<* „Қурбанбек"—каракалпак ҳалык дэстаны, Курбанбай жыр-
ау Тзжибаевтан жазып алынган. Пөкис, 1962 (Лталган жырау
кубла лиалектгин ўзкили).
*«» А. К. Г» о р о I) к о в . Узбекские говоры Паманглнской облас-
III. .1 1аучные труды ТашГУ“, вып. 211, языкознанис. Ташкент, 1963,
32 бет.
| |. Л. Б а с к а к о в. Каракалпакскнй язык. 1, Матерналы
по диалсктологни. М.. 1951, 17—бет.
Л. Л. П о к р о в с к а я . Тсрмнпы родстнз п тюркских язы-
ках. 26-бет,
II. II. Д ы р с и к о в а . Брак, тсрмнны родства и нсихические
эанрегы у кыргы.юв. „Сборник этнографнческих материалов", М; 2,
Л„ 1927, 9-бст.
132
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

паш тнли диалектлерииде „«///«*, „
аттей
“, 
„аттс*-:'х
түрннде колланылады.
„Лта“ сөаи тийкарынаи диалсктлик форма болса, 
оныц әдебий тилдегп экпнналентн „әке“. Өз әкеснне 
иззет, ҳүрмет етнўи аркасында ҳәр ўақыг оган ха- 
барласкандя „аға“ деп, ал экесиннц өзн жокта баска- 
лар менен сөйлескенде (мениц әкем) т. б. формалар- 
да колланылады. Диалект ўәкнллери барлық үақытта 
„ата“ формасында сөйлеседи. Вул қарақалпақ тили 
кубла ҳәм арқа диалектлерп арасындагы айырмашы- 
лыктын бир белгисн болып саналыўы гийис.
„Ата“ термининиц ҳәзирги заман түркий гиллерин- 
дегн формалары, 
өзгешеликлерн, оски формаларда 
колланылыўы ҳакқында Л. А. Покронскаи терец мағ- 
лыўмат берген*5'.
Туўысқанлык қарым —кагнасты билдирнўши „ата“ 
еөзи әдебий тнлге салыстырганда қубла дналеқтте айты- 
лыў формасы бойынша басқаша, беретугын мазмупы 
„әке“ сөзинин хызметни нз ишнне алады.
Енэ
Кубла диалектте эдебий тилдеги „ана“ сөзн орны- 
на „енә“ (мать) сөзн колланылып, эдебий тилден 
өзгешеленеди. „£иә“ снзп қарақалпақ тпли арқа диа- 
лекгпнде ер адам тэреппнен нз ҳнялыныи анасына 
ямаса ҳаял тәрепннен ерипнн анпсына айтылады, ал 
кубла дналектте бунпан нзгеше, адам өзинин туўғап 
анасына „епэ“ деп ҳүрмег жасайды (хабарласады).
Бул формаиын қубла дналектте кеппси колланы- 
лыўына төмендеги мысалларды келтире(|ик: 
энэ йен,)-
сам. атасыниц т нлин үйренОи
(Аққ.). 
Ш унуқ енэси;
енэси келип бир қаррыга тийаи
(Лқб). 
Енэмиз қэн-
дэкли қоцырат. Ж ацағы баланыц енэси өзбэк еди.
„£«,/“ сөзи жанлы — жэныўарларга баиланыслы да 
антылады: 
өзиниц енэгин бир заман емэдидэ айыры-
лы ч кегпэди
(Лққ). *
6
1