Microsoft Word Saniyazova doc

 
Jumi’sti’n’ izertleniw obyekti ha’m predmeti 
 
Magistrlik dissertaciyali’q jumi’sti’n’ izertleniw obyektine “Qaraqalpaq 
tilindegi bali’qshi’li’q leksikasi’” degen tema ali’ndi’, yag’ni’y qaraqalpaq 
tilindegi bali’qshi’liq leksikasi’ ha’m bali’q atamalari’ni’n’ qollani’li’w 
wo’zgeshelikleri jumi’si’mi’zdi’n’ tiykarg’i’ obyekti yesaplanadi’. Qaraqalpaq 
tilindegi bali’qshi’li’q leksikasi’ boyi’nsha usi’ waqi’tqa deyin arnawli’ 
jazi’lg’an izertlew jumi’si’ joq. Bul tarawda tek Moynaq govori’ haqqi’nda
T. Begjanovti’n’ “ Qaraqalpaq dialektologiyasi’ni’n’ ma’selelerinen” (No’kis-
1971) atli’ miyneti ha’m prof. D. S. Nasi’rovti’n’ “Dialektologiyali’q so’zlik”
(No’kis- 1983) miynetlerin atap ko’rsetiwge boladi’. 
Qaraqalpaq tilindegi bali’qshi’li’q leksikasi’n izertlewde M. Jumanovti’n’
“Qaraqalpaqstanni’n’ haywanat du’nyasi’” miyneti derek si’pati’nda xi’zmet 
yetti. Sonday-aq, jergilikli jazi’wshi’lari’mi’z ta’repinen bali’qshi’lar 
turmi’si’nan ko’p g’ana shi’g’armalar do’retildi. Solardan, K.Sultanovtin’ 
“Aqda’riya” romani’, A. Begimovti’n’ “Bali’qshi’ni’n’ qi’zi’”, Wo’. 
Ayjanovti’n’ “Aral qushag’i’nda” atli’ romanlari’ izertlew jumi’si’mi’zg’a 
derek xi’zmetin atqardi’. 

---

6
Jumi’sti’n’ ilimiy jan’ali’g’i’ ha’m a’meliy a’hmiyeti 
 
Qaraqalpaq til biliminde leksikologiya tarawi’ boyi’nsha izertlengen 
miynetlerde bali’qshi’li’q leksikasi’ ka’siplik so’zlerdin’ ishinde qarali’p, bul 
ka’sipke baylani’sli’ ayi’ri’m mi’sallar g’ana berilgen. 
Qaraqalpaq tilindegi bali’qshi’li’q leksikasi’ni’n’ ha’m bali’q 
atamalari’ni’n’ wo’zgesheliklerin ani’qlaw bul magistrlik dissertaciyada 
da’slepki ret qolg’a ali’ni’p woti’r. Jumi’sta qaraqalpaq tilindegi bali’qshi’li’q 
atamalari’ni’n’ tuwi’sqan xali’qlardan kirip kelgen atamalar usi’ tiykarda 
bali’qshi’li’q leksikasi’ni’n’ tu’rleri, qollani’li’w wo’zgeshelikleri belgilenedi.
Izertlewdin’ na’tiyjesinde ali’ng’an juwmaqlar qaraqalpaq tilinin’ leksikasi’n 
u’yreniwge qosi’lg’an u’les boli’p, keleshekte usi’ bag’darda izertlew
jumi’slari’n dawam yettiriw ushi’n tiykar boli’p xi’zmet yetedi. Bul tema 
boyi’nsha woqi’w qollanbalar jazi’wda, bali’qshi’li’q leksikasi’n u’yreniwde 
ju’zege keletug’i’n wo’zgeshelikler , bali’q atamalari’n leksika-semantikali’q 
bag’darda ilimiy analizlew jo’nindegi pikirler qaraqalpaq til biliminin’ ayi’ri’m 
ma’selelerin sheshiwde ja’rdem beredi. 
Sonday-aq, dissertaciya materiallari’nan joqari’ woqi’w wori’nlari’ni’n’ 
studentlerine arnawli’ woqi’w qollanbalar du’ziwde, arnawli’ kurslar wo’tiwde, 
ha’r qi’yli’ so’zlikler du’ziwde paydalani’w mu’mkin.