Harbiy-texnik instituti sh. X. Kamilov raqamli qurilmalar: kombinatsion, ketma-ketli



Download 3,4 Mb.
Pdf ko'rish
bet47/67
Sana02.07.2022
Hajmi3,4 Mb.
#730893
1   ...   43   44   45   46   47   48   49   50   ...   67
Bog'liq
fayl 1936 20210924

0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 
K
ir
is
h
y
ÿl
lar

Q1 0 1 0 1 0 1 0 1 0 1 



1 0 1 0 

Q2 0 0 1 1 0 0 1 1 0 0 



0 1 1 0 

Q3 0 0 0 0 1 1 1 1 0 0 



1 1 1 0 

Q4 0 0 0 0 0 0 0 0 1 1 



1 1 1 0 

To‘g‘ri va teskari sanashning turli variantlaridan foydalanib reversiv 
hisoblagichni qurish mumkin. 6.3.4. rasmda reversiv hisoblagichning bir varianti 
keltirilgan. 
V
kirish yo‘liga mantiqiy “0” berilsa 
(V=0)
hisoblagich jamlovchi 
schetchik kabi ishlasa, mantiqiy “1” berilsa 
(V=1)
hisoblagich ayiruvchi 
hisoblagich kabi ishlaydi. 


114 
6.3.3. rasm. To‘rt xonali asinxron ayiruvchi hisoblagich 
ishlashining vaqt diagrammasi. 
Yuqorida ko‘rilgan hisoblagichlarda har bir trigger o‘z holatini undan 
oldingi trigger o‘zgartirganidan so‘ng o‘zgartiradi. Shu sababli bu hisoblagichlar 
ketma-ket ko‘chirishli hisoblagich deb yuritiladi. Bu hisoblagich sxemalari sodda 
bo‘lsada, tezkorligi past. Yauniy kodning o‘rnatilish vaqti hisoblagichning turli 
holatida turlicha bo‘ladi. Masalan, hisoblagichda 0
10
=0000, 4
10
=0100 va h. 
yozilgan bo‘lsa kirish yo‘li signali ta’sirida bitta trigger o‘z holatini o‘zgartirsa, 
15
10
=1111 yoki 7
10
=0111 holatidan keyingi holatga o‘tishda barcha to‘rtta trigger 
o‘z holatini o‘zgartiradi. 
6.3.4. rasm. Asinxron reversiv hisoblagichning sxemasi 
Yakuniy kodni o‘rnatish vaqtini kamaytirish uchun hisoblagichning barcha 
triggerlarini bir vaqtda o‘z holatlarini teskarisiga o‘zgarishini ta’minlash lozim. 
Ya’ni asinxron hisoblagichlardan voz kechib, sinxron hisoblagichlardan 
Тogri sanash 
Теskari sanash 


115 
foydalanish lozim. 6.3.5. rasmda keltirilgan hisoblagichda sinxrosignal 
S
berilishi 
bilan barcha triggerlar o‘z holatini bir vaqtda o‘zgartiradi. Bunday hisoblagichlar 
parallel ko‘chirishli hisoblagichlar deb yuritiladi va yuqori tezkorlikka ega. 
6.3.5. rasm. To‘rt xonali sinxron hisoblagich sxemasi 
Ammo, xonalar soni oshishi bilan parallel hisoblagichlarni qurish 
qiyinlashadi, chunki
VA
elementi kirish yo‘llarining soni oshadi. Bu esa o‘z 
navbatida triggerlar chiqish yo‘lida yuklamaning oshishiga olib keladi. SHu 
sababli, xonalar sonining ko‘pligida kombinatsiyalangan – ketma-ket – parallel 
ko‘chirishli tuzilmalardan foydalaniladi. Bunda bir necha triggerlar guruhlarga 
birlashtirilib, guruh ichida parallel ko‘chirish tashkil etilsa, guruhlar orasida ketma-
ket ko‘chirish amalga oshiriladi (6.3.6. rasm). Guruhdan ko‘chirish signali ushbu 
guruh barcha triggerlarining birlik holatida ro‘y beradi. 
6.3.6. rasm. Guruhli ko‘chirishli hisoblagich sxemasi. 
Маntiqiy 1 


116 
Ixtiyoriy sanash modulli hisoblagichni qurish uchun 
log
2
M
soni eng yaqin 
butun songacha yaxlitlanadi 
сон
бутун
,
log
2


n
M
n
Natijada triggerlarning kerakli sonini olamiz. Ixtiyoriy sanash modulli 
hisoblagich uchun asos sifatida 2
n
holatga ega bo‘lgan ikkili hisoblagich xizmat 
qiladi. Demak, ixtiyoriy sanash modulli hisoblagichda ishlatilmaydigan ortiqcha 
holatlar quydagicha aniqlanadi: 
M
L
n


2
Ixtiyoriy sanash modulli hisoblagichlarni qurishda ishlatiladigan asosiy 
usullar: 
ortiqcha holatlarni chiqarib tashlash usuli; 
boshqariluvchi nulga o‘rnatish usuli. 
Birinchi usul raqamli qurilmalarni sintezlash algoritmiga asoslangan va to‘pi 
katta qurilmalarni qurishda ishlatiladi. Aks holda bu usulni ishlatish maqsadga 
muvofiq hisoblanmaydi. 
Amaliyotda ko‘pincha boshqariluvchi nulga o‘rnatish usulidan foydalaniladi. 
Usul g‘oyasiga binoan hisoblagich chiqish yo‘lida istalgan sanoq moduli Mga mos 
keluvchi kodning paydo bo‘lishi bilanoq hisoblagich triggerlari nul holatiga 
o‘tkaziladi. 
6.3.7. rasm.da sanash moduli 
M
= 10, ya’ni o‘nli hisoblagichning sxemasi 
keltirilgan. To‘rt xonali ikkili hisoblagich qo‘shimcha to‘rt kirish yo‘lli 4I-NE 
elementiga ega va bu element kirish yo‘llariga 
1
2
3
4
Q
Q
Q
Q
trigger chiqish yo‘llaridan 
signal beriladi. Sinxron kirish yo‘li S ga o‘ninchi signal berilishi bilanoq 
hisoblagich triggerlari 1010 holatiga o‘tadi, ya’ni 
1
2
3
4
Q
Q
Q
Q
=1111.


117 
6.3.7. rasm. O‘nli hisoblagichning sxemasi. 
4I-NE elementi signal tarqalishining kichikishi vaqtidan so‘ng o‘z chiqish 
yo‘lida nulga o‘rnatish signalini shakllantiradi va bu signal hisoblagich 
triggerlarini nul holatiga o‘tkazadi. So‘ngra sanashning keyingi sikli boshlanadi. 
Ushbu o‘nli hisoblagich ishlashining vaqt diagrammasi 6.8. rasm.da keltirilgan. 
6.3.8. rasm. O‘nli hisoblagich ishlashining vaqt diagrammasi. 
Shu tariqa sanash modulining ixtiyoriy boshqa qiymatlariga mos hisoblagichlarni 
qurish mumkin. Masalan, sanash moduli 5 ga teng bo‘lgan hisoblagichni qurish 
uchun 3 ta trigger kerak bo‘ladi. 6.3.9. rasmda sanash moduli 5 ga teng bo‘lgan 
hisoblagich misoli keltirilgan. 3VA-EMAS element kirish yo‘liga 5
10
=101
2
ga mos 
holda 
1
2
3
Q
Q
Q
signallari beriladi. So‘ngra sinxron kirish yo‘liga beshinchi signal 
berilishi bilan 3VA-EMAS element chiqish yo‘lida hisoblagich triggerlarida nul 
holatni o‘rnatuvchi signal shakllanadi. 
t
 kech
 


118 
6.9. rasm. Sanash moduli M=5 bo‘lgan hisoblagich sxemasi. 

Download 3,4 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   43   44   45   46   47   48   49   50   ...   67




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish