2 authors, including: Some of the authors of this publication are also working on these related projects

“Bolalarni kattalarning aytadigan so‘zlari emas, ularning qilgan 
amallari tarbiyalaydi”
2
. 
Bunda ziddiyatlarni axloqiy anglashni rivojlantirish – adabiyotlar, axloqiy 
tafakkurni boyitishga harakat qilish orqali hal qilsa bo‘ladi.
Sog‘lomlashtirishning ruhiy jihatlari – ko‘proq kelinlarning o‘z kayfiyatini 
yuqori turishiga bog‘liq. O‘ziga oro berish ham bir tomondan boshqalarga sizning 
munosabatingizni o‘zgartirsa, ikkinchi tomondan, inson ruhini ko‘taradigan 
xususiyatlardan biridir. 
Kelinlik liboslari
. Kelinning odobi, uning o‘zligi, borligini namoyon 
etadigan tomonlardan biri, uning garderobi, ya’ni kiyinishidir. Uch-to‘rt ko‘ylakni 
yuvib, dazmollab, o‘qishga, ishga kiyib, tejamkorlikka o‘rgangan qizlar to‘y 
munosabati bilan keyin birdaniga ikki yoqdan bir necha o‘n sidra sarpolik bo‘lib 
qoladilar. Zotan, borini bordek ko‘rsatish, kamini yashirib, sevinib yurish 
1
Абу Али ибн Сино. Тиб қонунлари. Абдулла Қодирий номидаги халқ мероси нашриёти, - Тошкент, 1994, 1 
– жилд, 73-бет. 
2
К. Юнг.
К.Кереньи. Душа и миф. Киев-Москва, Порт-Роял-Совершенство.1997.-114б.
 

---

109 
ayollarning qo‘llarida. Birinchi navbatda, ikki tomon sarpolari qishligi-qishlikka, 
yozligi-yozlikka ajratiladi. Keyin kiyimlar yana, uyligi-uylikka ajratiladi. O‘z 
navbatida, ular yana sarxillanadi, masalan: liboslar ichidan atoqlik mehmonga 
kiyiladiganlarini (kelin salomlar, to‘y-xashamlar) shifoneringizning to‘riga chiroyli 
qilib ilib qo‘ying. Kerak paytda darrov kiyib chiqasiz. Uyliklar ham bir sidra 
saralanadi. Masalan: mehmon kelganda kiyiladiganlari alohida osiladi. Mavsumga 
qarab ertalab, peshinda, kechqun kiyiladiganlari, bayram-hayitlarda kiyiladiganlari 
ajratiladi. Ayrimlar kelinlar doimo yasanib yurishlari kerak, tez-tez kiyim 
almashtirishi kerak deb bir yilga qolmay barcha kelinlik liboslari ohorini to‘kib kir 
tog‘orada chiritadi. Ertalab hovli supurganda uy yig‘ishtirganda sun’iy matodan 
to‘qilgan ko‘ylak lozim kiygan ma’qul (homiladorlik vaqti bundan mustasno). 
Yuvganda aynimaydi. Nonushtani tayyorlab bo‘lgach, odatda, oshxonada ovqat isi 
kelib turmaslik uchun, nonunushtaga ko‘pchilik bilan o‘tirishdan avval libosni 
almashtirgan ma’qul. To‘g‘ri yaltirog‘i bor kiyimlar kelin liboslarining ko‘rki 
hisoblanadi. Ammo oshirvormaslik, ya’ni bachkanalik darajasiga ko‘tarmaslik 
lozim. Ish yoki o‘qishga qatnaydigan kelinlar yaltirog‘i yo‘q kiyimlar kiygani 
ma’qul. Kelinman deb, bosh oyoq yaltiroq kiyganlar boshqalar diqqatini tortadi, 
holos. Tungi kiyimlar alohida saqlangani ma’qul. Yana bir nozik masala – ayrim 
kelinlarning xonasi egasi ko‘chib ketgan uyga o‘xshaydi. Hamma joyda kiyim, 
lozim, ko‘ylak, xalat. Divanda er kiyimi, stulda xalat, krovatda ro‘mol-u ko‘ylak. 
Turlanish kerak ekan deb kiyimni duch kelgan yerga uloqtirib, boshqasini kiyib 
ketaverish yaxshi emas. To‘g‘ri, yoshlarning ham kattalarga, ham ro‘zg‘orga, 
hamda keti tugamaydigan mehmonlarga xizmat ko‘rsatishi bunday nozik jusssiga 
og‘irlik qiladi. Ammo, birinchi navbatda, turmush o‘rtog‘i, so‘ng o‘zingiz 
e’tiborga loyiq ekanligingizni unutmaslik lozim. Kelinning xonadonga xizmatchi 
bo‘lib kelishi – kelajakda uni professional darajadagi xizmatchiga, uy bekasi bo‘lib 
kelishi esa uy bekalikka olib keladi. O‘ziga nisbatan e’tiborsizlik atrofdagilarni 
ham shunday munosabatda bo‘lishiga sabab bo‘lishi mumkin. Ammo hadeb 
turlanaverish ham ayol ko‘rkini “sindiradi”. Bora-bora bunday ayollar o‘zini 
yanada chiroyli ko‘rsatishning eng murakkab yo‘llarini qidirishga majbur bo‘lib 
qoladilar. 
Zeb-ziynatning, taqinchoqning o‘ziga yarasha ma’naviy yuki, o‘ziga 
yarasha ma’naviy qadriyati, tarbiyaviy ahamiyati bor. Taqinchoqlar xilini xiliga, 
rangini rangiga, kiygan libosga moslab taqiladi. Bu taqinchoqlar, balki uncha 
qimmat ham bo‘lmas, ularning bezagi kiygan libos bilan uyg‘unlashib, go‘zal 
ansambl tashkil etadi. 
Lekin bu degani kelin bo‘lish rusmlarini joy-joyiga qo‘yaman deb, ota-ona, 
opa-singil, aka-ukalar rizqini qiyib bo‘lsa-da, boshqalardan qolishmaslik eng 
yomon narsadir. Bu bilan baxtli bo‘laman degan odam qattiq adashadi. Yomon 
niyatda bo‘lgan odam baribir, qanday e’tiborli bo‘lishidan qat’i nazar sizga bo‘lgan 
munosabatini o‘zgartirmaydi. Aybni doimo barchadan va barcha narsalardan topsa 
bo‘ladi. Beayb parvardigor. Ota-onalar ne azobda qiynalib qiziga qilib bergan bu 
sarpolar hech qancha vaqt o‘tmay sandiqda keraksiz narsa bo‘lib yotishini 
unutmaslik lozim. Ortiqcha xarajat, uvol va isrof keyin o‘zining samarasini beradi. 

---

110 
Agar yoshlar avvaldan kirim va chiqim borasida o‘ylamasalar, bunday oilaning 
kelajakdagi iqtisodiyotini tasavvur qilish mumkin.