Бизнес вa тaдбиркорлик олий мaктaби

partiyalarga a’zolik va boshqalar); 
4) fuqarolarning butun korxona yoki uning birligi miqyosida qarorlarni qabul 
qilish, hokimiyatdan foydalanish huquqini belgilash, ularning rasmiy maqomi va ish 
joyidagi mavqeiga qarab ijtimoiy mavqeini o‘z-o‘zini anglash qobiliyatini hisobga 
oladigan vakolatli manba; 
5) madaniy manba, bu bir tomondan fuqarolarning bo‘sh vaqtini o‘tkazish 
xususiyatlari va madaniy ehtiyojlarini, ikkinchi tomondan bolalik va o‘smirlik davrida 
ularning ijtimoiylashishi sharoitlarini (maktab yoshida yashash joyi va ota-onalarning 
ta’limoti) ko‘rsatkichlarini o‘z ichiga olishi mumkin; 
6) muvaffaqiyatli 
munosabat 
mavjudligini 
va 
moliyaviy 
ahvolning 
yomonlashishini, mos kelmaslik, egalitar kayfiyatning yo‘qligi, tashabbuskorlik va 
boshqalarni oldini olish uchun ish faoliyatini kuchaytirishga tayyorligini hisobga olgan 
holda shaxsiy manba; 
7) fuqarolarning mehnat bozorida ustun mavqega ega bo‘lish imkoniyatlarini 
oshiradigan yoki aksincha, pasaytiradigan xususiyatlarni hisobga oladigan biologik 
resurs - sog‘liq darajasi, jinsi va yoshi. 

---

445 
Bundan tashqari, kambag‘allar holatining o‘ziga xos xususiyati shunchaki ular 
«ozgina pul» borligidan iborat emas, balki ular kambag‘al qatlamlardir, ular nafaqat 
qiyin vaziyatdan chiqishga imkon beradigan iqtisodiy yoki malaka kapitalidan 
mahrum, balki davlatdan tashqari birovning qo‘llab-quvvatlashiga ishonish imkonini 
beradigan oddiy ijtimoiy kapital ham. Bundan tashqari, agar siz aholining turli 
qatlamlarini birlashtirilgan resurs ta’minoti ko‘rsatkichlarini hisoblab chiqishga 
harakat qilsangiz, kambag‘allarda biron bir resurs yetishmasligi manzarasi yanada 
ravshanroq bo‘ladi va mamlakatning iqtisodiy holatida biron bir yaxshilanish 
kambag‘allik holatini avtomatik ravishda yaxshilamasligi aniqroq bo‘ladi. 
Shunday 
qilib, »daromadlar 
kambag‘alligi» ni 
emas, 
balki haqiqiy 
kambag‘allik bilan kurashish muammosi, bir tomondan, ularni sarflash xususiyatlari 
va boshqa tomondan mavjud resurslarning o‘ziga xos xususiyatlarini hisobga olishdir. 
Va bu bir xillikdan uzoq bo‘lgan hamda ijtimoiy siyosatning tubdan farq qiladigan 
oqibatlarini 
keltirib 
chiqaradigan kambag‘allik 
sabablarini batafsil tushunish 
zarurligini anglatadi. 
Hozirgi davrda kambag‘allik chegarasi bir kishi uchun sutkasiga 3,2 AQSh dollari 
miqdorida belgilangan. Agar bu miqdorni bir kishi uchun bir oyda 96 AQSh dollar 
(MB rasmiy kursi bo‘yicha 918 ming so‘m) tashkil etishini hisobga olsak, O‘zbekiston 
oilalari o‘rtacha soni 4,6 kishini tashkil etishi va bu chegara bir oila uchun 441,6 AQSh 
(MB rasmiy kursi bo‘yicha 4 mln 223 ming so‘m) dollarini tashkil etishi kerak. Ayni 
paytda aholining pul daromadlari bilan birga natural daromadlari ham bor. Natural 
daromadlarni to‘liq statistik hisobga olish imkoniyati cheklangan. Agarda aholining 
umumiy daromadlari tarkibida natural daromadlari 15-25 foizni (asosan qishloq 
tumanlarida) tashkil etishini hisobga olsak, o‘rtacha 4,6 kishilik oila uchun natural 
daromadlarni pulga chaqib, hisoblasak mos ravishda (4 223 000-633 450 (15%)) 3 mln 
598 ming 550 so‘m yoki (4 223 000-1 055 750) 3 mln 167 250 so‘mni tashkil etishi 
kerak. Demak, O‘zbekiston kambag‘allik darajasini aniqlashda jahon tajribasini 
hisobga olgan holda o‘zining milliy kambag‘allik chegarasini belgilab olishi talab 
etiladi.