Бизнес вa тaдбиркорлик олий мaктaби

1-расм. Ўзбекистонни ГИИ даги геогрофик позицияси (2020 йил 
ҳолати) 
Юқоридаги кўрсатгичларда давлатимиз ўрта даромад гуруҳли 29 та 
давлатлар орасида 12-ўринда, Марказий ва Жанубий Осиёдаги 10 та давлатлар 
ўртасида 4-ўрин эгаллаб, бунда юқори пағоналарни 1-ўринда Ҳиндистон-48, 2-
ўринда Эрон-67 ҳамда 3-ўринда Қозоғистон-77 рейтинг кўрсатгичлари билан 
юқори ўринда келмоқда
2
. 
Мамлакатимизнинг ГИИ рейтингида асосий муаммолар. Аввало, 
давлатимизда ГИИ кўрсатгичлари доирасида халқаро ташкилотлар учун тақдим 
этилиши лозим бўлган статистик маълумотларни ҳисоблаш методологиялари 
1
Who will finance innovation, reports GII 2020, https://www.wipo.int/edocs/pubdocs/en/wipo_pub_gii_2020.pdf 
2
Who will finance innovation, reports GII 2020, https://www.wipo.int/edocs/pubdocs/en/wipo_pub_gii_2020.pdf 

---

438 
халқаро статистик ҳисоблаш методологияларига йўқлиги, халқаро рейтинглар 
билан ишлаш малакали кадрларни етишмаслиги, ГИИ рейтингдаги 
кўрсаткичларни такрорланиши ҳолатлари, бошқа рейтинг ва индекслар билан 
кўрсаткичлар кесишмаларини аниқлик киритиш, кўрсаткичларни индекслардан 
алоҳида таҳлил қилиш кераклиги, халқаро рейтингларни барча методологияси ва 
бошқа зарур мезонлари бўйича кўрсатгичларини ўрганиб чиқиб норматив-
хужжатларимиз ҳамда қонунчилигимизга татбиқ этиш борасида ишлар назардан 
четда қолаётгани сингари бугунги кундаги энг муҳим муаммоларни 
кўрсатишимиз мумкин. 
ГИИ мамлакатларнинг иқтисодий ривожланганлик даражаси инновацион 
салоҳиятининг мавжудлиги ва ушбу салоҳиятни амалда қўллай олишига боғлиқ. 
Шу туфайли ГИИ иккита гуруҳ кўрсаткичларнинг умумий йиғиндиси сифатида 
баҳоланади: 
Инновациялар учун мавжуд ресурслар ва шароитлар (Innovation Input): 
Ушбу йўналишга қуйидагилар киради - бошқарув институтлар сифати соҳаси; 
инсон капитали ва илмий тадқиқот фаолияти соҳаси; инфратузилма соҳаси; 
бозорларни ривожлантириш соҳаси; Бизнесни ривожлантириш соҳалари киради. 
Инновацияларни амалга оширишда эришилган амалий натижалар 
(Innovation Output): Ушбу йўналишга қуйидагилар киради - Билим ва 
технологиялар соҳаси; Ижодий натижадорлик соҳаси каби йўналишларда 80 та 
кўрсатгичларни қамраб олгандир. Ушбу якуний индексда харажат ва натижалар 
келиб чиқиб у ёки бу мамлакатда инновациялар ривожланишига объектив 
баҳолаш имконини беради. 
Жорий йилда мамлакатимиз ГИИ индексининг 4 та йўналишлар бўйича 
ўз кўрсаткичларни яхшилаган бўлса, 3 таси бўйича пасайган, биргина инсон 
капитали ва илмий тадқиқотлар фаолияти индикаторида позиясини ошириш 
борасида ўтган йиллар давомида давлатимизда самарали ишлар амалга 
оширилди. Давлатимизда илм-фан соҳасига давлат бюджетидан ажратиладиган 
маблағларни босқичма-босқич 2030 йилга ялпи ички маҳсулотнинг 2 фоиз 
миқдоригача, шу жумладан 2022 йилгача ялпи ички маҳсулотнинг 0,8 фоиз 
миқдоригача ошириш режашатирилмоқда
1
. Бу кўрсатгич айрим хорижий 
давлатлардаги ҳолат: Мисрда 0.7%, Россия Федерациясида 1,0%, Бразилияда 
1,3%, АҚШда 2,7%, Германияда 2,9%, Швеция ва Японияда 3,3%, Жанубий 
Кореяда 4,8% ни ташкил этмоқда
2
.