Samarqand iqtisodiyot va servis instituti

Energetika tizimidagi avariyalar
Bu  turdagi   FVga,   GES,   TES,   elektr   tarmoqlarda,   issiqlik 
qozonlarida kompressorlarda, gaz taqsimlash stansiyalarida sodir bo’lgan 
avariya va halokatlar kiradi.
Energetik  tizimdagi   eng   xavfli   avariyalar   atom   stansiyalarda 
bo’ladiganlari (AES, AGES, AST va RBMK, VVER) hisoblanadi. Chunki 
bular   bamisoli   atom   bombalari   kabi,   talofat   berishi   mumkin.   Bunday 
avariyalar   turlari  rasm-3.6  da  berilgan.   Shu  bilan   birga  avariya  vaqtida 
himoya tadbirlari ko’rish shartlari jadval-3.8 da   berilgan. Ularning eng 
oxirgisi evakuasiya hisoblanadi.
Ko’rinishi:   turli   xildagi   iste’molchilarda   energiya   ta’minotining 
avariya tufayli ishdan chiqish hodisasi.
Jadval-3.8
Avariya vaqtida himoya tadbirlari ko’rish
Himoya tadbiri
Dozali kriteriyalar
Tanadagi 
Ayrim joyda
Uroven A
Uroven 
B
Uroven A
Uroven B
Bekinish joyi
5 (0,5)
50 (0,5)
50 (0,5)
500 (0,5)
Yodli profilaktika:
         - kattalar
         - bolalar
250 (25)
100 (10)
2500 (250)
1000 (100)
Evakuasiya 
50 (5)
500 (50)
500 (50)
5000 (500)
134

---

Sabablar: energetika tizimidagi obyektlarni xizmat muddatini o’tab 
bo’lganligi.
Oldini olish chora-tadbirlari: rejaviy-profilaktik ko’rik va ta’mirlash 
ishlarini o’tkazish xavsizlik choralariga amal qilish va boshqalar.
Muhofazasi:   Energetika   va   elektrlashtirish   vazirligi   obyektlarda 
avariyasiz  foydalanishga oid tadbirlarni tashkil etish va amalga oshirish.
Rasm-3.7. Atomli stansiyalar turlari.
Yadroviy energetik 
qurilma YaEQ
Issiqlik neytorni 
bo’yicha
Tez neytronlarda
Grafitli
Suvli
Suvli
Suvli
Bir konturli
Ikki konturli
AES, ATES
AES
Uch konturli
AST
AES
Uch konturli
Suyuq natriyli
RBMK-1000, 
EGP-8
VVER-
440 (1000)
AST-500
BN-600
BN-800
r ye a k t o r  t i p i  b o’ y i ch a
neytornni sekinlashtish bo’yicha
issiqlik uzatuvchi turi bo’yicha
konturlar  miqdori  bo’yicha
belgilanganligiga qarab